Manuel Montero, libreiro, faleceu aos 94 anos
18 abr 2022 . Actualizado a las 01:28 h.Mañá, cando quizais vostedes lean isto, esta carta que eu lles escribo desde a tristeza en memoria de Manolo Montero —do noso benquerido Merlín—, será domingo xa. O Domingo de Resurrección. Pero agora, neste preciso instante, mentres a emoción e os recordos —que van enchendo a última páxina dun caderno de capa colorada, coa miña mala letra de sempre, da man dunha estilográfica que veu precisamente de Mondoñedo— se van convertendo en tinta sobre o papel, aínda é Sábado Santo. Un tempo de silencio. E eu, que me tiña prometido a min mesmo non facelo, non me resisto agora a confesarlles o escuras que son as sombras que me envolven o corazón nestes momentos.
Hai un par de horas que recibín, a través do teléfono, a noticia do falecemento de Manolo, que exerceu o nobre oficio de libreiro, un dos máis fermosos oficios deste mundo, pero que ao mesmo tempo foi un gran contador de historias, e sobre todo un auténtico mago. Un mago verdadeiramente excepcional, posto que soubo crear un mundo inmenso: o prodixioso reino de soños que, como non podía ser doutra maneira, el mesmo habitaba, e habitará para sempre.
Do mesmo xeito que Alonso Quijano, como Borges dicía, quixo ser Don Quijote e o foi algunhas veces, tamén Manolo decidiu ser o mago da lenda artúrica, para refuxiarse así, fronte ás incomprensións de cada día, nesa forma superior da verdade que é a literatura. E ben sabe Deus que o conseguiu.
É certo que a Última de Todas as Bretañas Posibles é desde hoxe infinitamente máis pequena, posto que o noso Merlín marchou á outra beira do río, a iso que nós chamamos morte. Pero tan certo coma iso é que a esta hora xa habita a eternidade.
O seu recordo non morrerá xamais. E incluso eu, que tanto o vou botar de menos, e que teño unha certa tendencia á desesperanza, sei que a esta hora Manolo xa camiña, no alto do firmamento, polos sendeiros de aire que van da lúa ás estrelas, rodeado da xente de letras á que tanto lle quería. Acompañando a Cunqueiro, de quen falaba con inmenso afecto; ao bispo de Guevara, a quen Cervantes cita no limiar do Quixote, subliñando a súa condición de prelado mindoniense; aos poetas de Seminario, mestres do humanismo, ademais de grandes cantores das cousas pequenas; e, por suposto, a Lence Santar, príncipe dos cronistas e devoto arquiveiro.
Se pecho, agora, os ollos. volvo ver a Manolo, na súa casa da Rúa das Concepcionistas, rodeado de tesouros marabillosos: monicreques de resplandecente armadura traídos de Nápoles, tebeos dos anos cincuenta e sesenta, soldadiños de plástico, cámaras fotográficas de estraños formatos, figuras dos Reis Magos, libros de ovnis e de aparicións, disfraces de todo tipo, recetarios de cociña, plumas de ganso, cerámicas de América, retratos en branco e negro, barcos e avións de xoguete. Haberá quen diga, ben o sei, que xa non volveremos ver a Manolo. Pero iso, e descúlpenme que os contradiga, non é certo. Verémolo, claro está -tardemos máis ou menos-, cando tamén nós saibamos todo o que el xa sabe a estas horas. Pero déixenme dicirlles outra cousa máis: é bastante probable que incluso o vexamos antes diso, aínda que só sexa en forma de néboa. Será, por suposto, en Mondoñedo. Preferentemente, algunha noite de inverno. Cando paseemos, sós, pola praza da catedral, mentres San Rosendo, desde o alto do templo, goberna as nubes e vixila as tormentas. Se daquela nos dá por soñar, tamén a nós, con xigantescas curuxas que viven no alto dos campanarios, con libros secretos, con pedras que falan ou, por poñer outro exemplo, con cervos que veñen da neve, deteñámonos durante uns segundos e escoitemos con atención: quizais non esteamos tan sós como cremos, e pode que sintamos camiñar a alguén entre a penumbra dunha rúa aparentemente deserta.
Ata é posible que vexamos pasar, fugazmente, como se o vento o levase, flotando na brétema, un sombreiro de pico cunha lúa de prata. Son, xa saben vostedes, os milagres de Mondoñedo. Dun Mondoñedo ao que un non vai xamais, senón que volve sempre. O Mondoñedo do Merlín que tamén se chamou Manolo. O do noso amigo -e desculpen vostedes que un se emocione desta maneira- Manolo Montero.