Akhenatón, Xesús, Lutero, Galileo, Darwin… Os heterodoxos escribiron sempre as páxinas máis brillantes, magníficas, influentes da historia da humanidade. Cando os ortodoxos, acomodados na indolencia, moveron o mundo? Eu admiro a heterodoxia e sinto, non sen o seu aquel de malicia, que as biografías incómodas perturban os códigos do pensamento común, o cal, na miña calidade de curioso impertinente, éncheme de contento. Os decadentistas gabachos agasallaron a posteridade cun mantra iconoclasta: épater le bourgeois, unha convocatoria á transgresión que entoaban poetas ebrios de absenta e reconciliados co fracaso. Hoxe, como a lingua é plástica e se amolda aos tempos, o verbo cancelar gañou, no contexto da estulticia pandémica contemporánea, o sentido que sempre tivo a expresión latina damnatio memoriae, isto é, enviar ao limbo do esquecemento, soterrándoas baixo capas de corrección política, obras dignas de mellor sorte. Supoño que Primo de Rivera sénior, ditador da vella escola, devoto da zarzuela e das verbenas con farolillos, non sería precisamente una admirador de Valle, a quen, non obstante, definiu nun exercicio de ecuanimidade como eximio escritor e extravagante cidadán, distinguindo con nidieza a persoa do xenio. Resulta agora que o pintor que nos legou o sublime retrato do vello guitarrista cego foi un casanova, violento e narcisista, que mudaba de amante como quen cambia as cirolas. Que pintou o Guernica? Pero se era un machista e un landrú!
Creo firmemente que as onerosas cautelas que impón a corrección política conducen inevitablemente á estupidez, un pensamento do que, ao meu xuízo, Fernando Sánchez Dragó fixo bandeira durante toda a súa existencia, protexéndose da necidade ambiente coa permanente ostentación da máis absoluta heterodoxia. Debo a Dragó un dos descubrimentos literarios máis importantes da miña vida. Contra 1980, entre as páxinas de Gárgoris y Habidis. Una historia mágica de España, publicada en 1978, atopei a George Borrow, don Jorgito el inglés, inimigo de frades e amigo de xitanos, cuxa Biblia en España deveu axiña nun libro de cabeceira. Dende entón, e en pagamento da débeda contraída con tan insignes heterodoxos, alimento a mala reputación e recoñezo que nunca a música militar me puido levantar.