Despois de 95 anos da súa morte, continúa sendo un enigma se os alpinistas británicos George Mallory e Andrew Sandy Irvine coroaron o pico máis alto do mundo antes que ninguén
15 may 2019 . Actualizado a las 05:00 h.A última vez que foron vistos con vida foi hai 95 anos, o 8 de xuño de 1924, a uns 300 metros do teito do mundo. Os alpinistas ingleses George Mallory e Adrew Sandy Irvine desapareceron ao intentar alcanzar o cume do Everest, de 8.848 metros de altura na cordilleira do Himalaia. Ninguén sabe de certo se o lograron ou non; aínda que o seu compañeiro de expedición, o tamén inglés Noel Odell, que os observaba con telescopio desde a distancia e entre a néboa, sostivo ata a súa morte (1987) que o conseguiron. Se algún día se demostra que o fixeron, adiantáronse 29 anos aos soados Edmund Hillary e Tenzing Norgay, as dúas primeiras persoas que coroaron o Everest oficialmente.
A comezos do século XX, o Reino Unido propúxose ser o primeiro país en alcanzar o impoñente monte, despois de que outras nacións se lles adiantasen no Polo Sur e no Polo Norte (neste segundo caso non era certo, aínda que iso é outra historia). En 1921, púxose en marcha unha expedición británica de recoñecemento do Everest, co fin de buscar rutas desde o Tíbet (ao norte) para atacar o cume. Naquela época, o Nepal (ao sur), o outro país desde o que se pode acceder, estaba pechado aos estranxeiros. O experimentado alpinista inglés George Mallory foi dos primeiros en sumarse ao proxecto e quen estableceu a mellor ruta desde o norte para o que se converteu na súa obsesión: alcanzar a cima do mundo.
OS PRIMEIROS INTENTOS
Un ano máis tarde, en 1922, chegou o primeiro intento británico de facer cume cun sistema rotatorio de equipos, que ían levantando campamentos ao longo de todo o traxecto ata achegarse o suficiente á cima. A primeira tentativa de facer cume correu a cargo de catro alpinistas, entre os que estaba Mallory. Sen axuda de osíxeno chegaron ata os 8.225 metros, establecendo unha marca mundial de altitude. Tamén foron os primeiros en comprobar o esforzo que require camiñar a semellante altura. A dificultade para respirar, as baixas temperaturas e a dura orografía do terreo fan que cada paso a máis de 8.000 metros consuma tres respiracións dun alpinista experimentado. É a chamada zona da morte, onde respirar vólvese unha tarefa extenuante porque a presión atmosférica descende a un terzo da que hai ao nivel do mar. A partir dese punto non hai xeito de que o corpo se aclimate ao ambiente extremo. Só pode soportalo durante un tempo limitado. Se un alpinista sofre calquera accidente que non lle permita moverse en por si, o seu rescate resulta practicamente imposible.
En 1924 tivo lugar unha nova tentativa, coa terceira expedición británica ao Everest. Nesta ocasión Mallory ascendera a xefe de escaladores, tiña 37 anos e estaba convencido de que non tería outra oportunidade de pisar a cima do mundo. Para asegurarse que a alcanzaría utilizou suplemento de osíxeno, e escolleu como acompañante ao inexperto Andrew Sandy Irvine, de 22 anos, que era especialmente hábil no manexo das botellas co gas. A noite do 7 ao 8 de xuño durmiron nun campamento a 8.170 metros, coa idea de atacar o cume ao amencer. O seu compañeiro Noel Odell subía detrás deles para esperalos á volta, e apoialos no que fose necesario. Cara á unha menos dez da tarde as nubes dispersáronse por uns minutos, abriuse un claro, e Odell puido ver a través dun telescopio dúas manchas negras empolicadas ao que identificou como o segundo chanzo. Ninguén volveu ver nunca con vida aos dous escaladores. Comezaba un misterio que perdura ata os nosos días: lograron Mallory e Irvine facer cume?
Tiveron que pasar 29 anos e sete expedicións máis para que o Reino Unido puidese anotarse, por fin e sen ningún tipo de dúbida, a cima do Everest. O 29 de maio de 1953 alcanzárona o neozelandés Hillary e o nepalí Norgay, aínda que como integrantes dun equipo británico. Fixérono por unha ruta desde o sur, polo lado contrario ao transitado por Mallory e Irvine, xa que para os anos cincuenta era o Tíbet o que estaba pechado aos estranxeiros e non o Nepal. Non foi ata 1960 cando unha expedición chinesa logrou completar con grandes dificultades a vía aberta por Mallory.
O CORPO DE MALLORY
Desde entón, o segundo chanzo está considerado un dos puntos máis complicados de toda a ascensión, cunha enorme dificultade técnica a máis de 8.500 metros de altitude, algo que afastou a idea de que Mallory e Irvine puidesen superalo anos atrás. Pero a historia é caprichosa. O 1 de maio de 1999, ano no que nevou extraordinariamente pouco, unha expedición pensada para buscar a Mallory e Irvine atopou o cadáver do primeiro a 8.157 metros de altura. A súa posición indicaba que morrera tratando de frear unha caída. Os descubridores atoparon case todas as súas pertenzas, incluídas unhas lentes de sol no seu peto, polo que parece que se atopaba descendendo de noite. Con todo, faltaba algo que levaba cando abandonou o último campamento: unha foto da súa muller que prometera depositar no cume. Deixara Mallory a instantánea na cima do Everest? A idea de que chegara tomaba auxe.
Vinte anos despois, aínda hai unha posibilidade de resolver o enigma de se Mallory e Irvine pisaron o teito do mundo antes que ninguén, e é atopar a Irvine xunto coa Kodak que levaban. Esa cámara podería esconder unha foto deles na cima. Con todo, por máis que se buscou, nunca apareceu o corpo do mozo escalador. O misterio continúa.
Oitomiles
Só hai 14 montañas no mundo que superan os 8.000 metros de altitude. Busca cales son e sitúaas nun mapa. Onde están? Aparecen situadas preto entre si ou están repartidas? Por que crees que se sitúan así? Investiga como se forman as montañas na Terra.
Para curiosos
«Al filo de la imposible»: o programa documental de televisión recreou no ano 2000 a expedición de Mallory e Irvine. Nesta ligazón podes velo: www.youtube.com/watch?v=n-uHlkSb2Ys