Na parroquia da Broza hai dúas construcións apícolas ocultas case por completo entre a vexetación
13 may 2017 . Actualizado a las 21:16 h.Aínda que é un feito xeralmente ignorado, no municipio do Saviñao construíronse e utilizáronse alvarizas. Dúas destas tradicionais construcións apícolas consérvanse na parroquia de Santo Tomé da Broza, aínda que desde hai moito tempo están praticamente ocultas pola vexetación.
Unha destas alvarizas encóntrase nun lugar coñecido como A Preguiza, nun terreo rochoso e empinado á beira do río Portiño. Unha das poucas persoas que coñece a súa ubicación é Manuel Juiz, veciño da aldea de A Az. En numerosas ocasións pasou pola Preguiza cos seus cans e a súa escopeta para cazar coellos. Algún deles cazouno incluso dentro da propia alvariza. Juiz contar que o seu pai, nado en 1902, lembraba a época en que no interior da estrutura había colmeas con abellas. Non é fácil precisar o momento en que a alvariza deixou de ser utilizada, pero en todo caso foi hai moito tempo.
Á beira do mesmo río, nas cercanías de aldea de Xixiriz, existe outra construción deste tipo. Esta tradición apícola deixou tamén pegadas na toponimia, xa que nas proximidades destes lugares hai unha localidade denominada precisamente Albariza.
O director do Ecomuseo de Arxeriz, José Antonio Quiroga, sinala a este respecto que a existencia das alvarizas é moi pouco coñecida no conxunto do municipio do Saviñao. «Os que saben delas son unicamente os veciños onde se encontran e algunhas persoas que se interesan polo patrimonio etnográfico», apunta. Quiroga indica ademais que, ademais das que quedan na parroquia da Broza, case non hai indicios doutras construcións de esta clase no territorio municipal.
«Hai uns restos dubidosos do que pode ter sido unha alvariza na parroquia de Ousende, baixando desde a aldea de Navallos en dirección ao muíño de Barrantes ?explica?, pero hoxe só son unhas ruínas moi difíciles de identificar». Á marxe destes poucos exemplos, non hai constancia de ningún máis.
O Ecomuseo de Arxeriz ten previsto dedicar unha sección á tradición apícola do Saviñao a pesar dos escasos rastros materiais que quedan dela no municipio en comparación con outras partes do sur lucense, como O Courel ou A Pobra do Brollón. «Incluso sería moi interesante reconstruir unha alvariza no recinto do museo, aínda que sexa a pequena escala, para que quede constancia destas práticas», indica José Antonio Quiroga. Por agora, os responsables do museo de Arxeriz non fixaron unha data concreta para levar a cabo esta iniciativa.
Nas zonas do sur lucense onde hai unha maior presenza das alvarizas non é un feito habitual que se limpen de maleza despois de que desaparezan entre a vexetación silvestre, como ocorre con frecuencia con estas costrucións. Porén, isto é o que sucedeu na parroquia de Vilachá de Salvadur, na Pobra do Brollón, onde un vello recinto apícola foi desbrozado recentemente.
A construcción está situada a unha decena de metros dunha estrada nun lugar situado aproximadamente a medio camiño da localidade de Trasmonte e da zona da ribeira do Peago. A alvariza ten un diámetro cercano aos trinta metros e os seus muros presentan a particularidade de ser máis baixos e menos grosos que os da maioría das construcións desta clase que poden verse no municipio da Pobra do Brollón e na veciña Serra do Courel. O lugar encóntrase a un quilómetro e medio da cabeceira da parroquia, que se caracteriza polo excepcional conxunto de arquitectura vitícola das adegas de Vilachá.
Nos últimos tempos, as alvarizas do sur lucense cubertas pola maleza normalmente só volven saír á luz cando a vexetación é eliminada por un incendio forestal. Iso foi o que sucedeu en xullo do 2015 no val do Lóuzara, no municipio de Folgoso do Courel.