Nos últimos anos as revistas do corazón informaron de que coñecidas familias da aristocracia española teñen cochos como mascotas e recordaron que cando Victoria Federica, filla de Elena de Borbón e Jaime de Marichalar, foi presentada en sociedade recibiu como regalo un cochiño envolto na bandeira de España. E tamén as bágoas de Eugenia Martínez de Irujo pola morte de Bacon, o cocho que adoptara de leitón e chegara a converterse nun exemplar xigantesco; e o desgusto-cabreo de Gunilla von Bismarck cando lle roubaron a Bonsai, «un cocho gordo e moi feo, pero como da familia», dixo ela. Para non ser menos, a aristocracia de Hollywood ten cochos como animais de compañía e os de George Clooney, Elsa Pataki, Miley Cyrus, David Beckham e Arnold Schwarzenegger protagonizaron páxinas da prensa rosa en todo o mundo. Semella moda recente, pero non é, que no século XVII as aristócratas da Baiona do País Vasco francés levaban baixo o brazo cadanseu leitonciño con lazos de cores e colares, e a condesa d´Aulnoy, que as viu ao viaxar a España, en 1679, comentouno nun libro delicioso. Por certo, aquelas damas sabían francés, pero entre elas falaban en euskera.
Eu coñecín a comezos dos 70 outro caso de convivencia familiar dun matrimonio e un cocho, pero sen glamour; que eran Matías, o xastre dun pequeno concello entre Ferrol e A Coruña, e Felisa, a súa dona. O xastre era o que se di «un boi de Belén», un home á boa fe que todo o confiaba á muller, lista como un allo, boa ama de casa e que axudaba á economía familiar facendo de pantaloneira en caso de apuro e criando galiñas, coellos e un cocho ao ano.
A desgraza entrou naquel fogar días despois que Felisa mercase na feira un cochiño pequeno, dos que alí din de raza louseña, que andaba atrás dela e comíalle na man coma un cadelo. Felisa sentiuse mal, meteuse na cama e xa non saíu máis que para o camposanto. A Matías veulle o mundo enriba. Como non tiña familia, desfíxose das galiñas e dos coellos por non poder atendelos, pero non deixou marchar o porquiño e a cantos lle preguntaban, respondíalles: «A este queríalle moito a miña defunta».
Doce anos viviron xuntos Matías e o cocho, e seica o xastre falaba ao animal talmente como a un cristián; e polas noites, despois da cea, mentres tomaba a última copa de augardente de herbas, contáballe as súas mágoas. Envelleceron xuntos e a roupa de confección trouxo malos tempos para o xastre. Matías xa non podía levarlle ao cocho mazarocas de maínzo, pero leváballe a palla que envolvía as botellas de coñac e lle gardaban nas tabernas da vila. E o cocho, cos ollos case cegos, fitábao agradecido como se aquela palla seca fose o mellor manxar do mundo. E cando un día o cocho non espertou, Matías chorou por el como se chora por un amigo e enterrouno nunha leira pequena que tiña a campo.
Algúns veciños pouco sensíbeis mofábanse e preguntábanlle por que non lle fixera velorio e se non ía darlle unhas misas; pero a min paréceme que con esta historia de Matías, Felisa e o cocho alguén co talento narrativo de Chejov ou Castelao podería escribir un fermoso conto de Nadal.