«É necesario relacionar a atención dos maiores no corpo e na mente»

Casi 8.000 historias clínicas de pacientes, a quienes siguen «até que morren», abiertas en 25 años; asistencia a personas ingresadas en las residencias de mayores de Porta do Camiño, San Marcos (asilo), Volta do Castro y Geriatros (Castiñeiriño); dos décadas de consultas en los centros de salud de Vite y Fontiñas; y una experiencia de telepsicogeriatría con Ribeira que se prolongó mientras los medios lo permitieron. Estas son algunas de las principales actividades de la Unidad de Psicogeriatría de Santiago, situada en el Psiquiátrico de Conxo, explica su responsable, el psiquiatra Raimundo Mateos (Ourense, 1955). Su historia, iniciada a finales de 1991, coincide con la de la especialidad en Galicia. Mateos abordará esa trayectoria esta tarde, en la Academia Médico-Quirúrgica de Ourense.

«Unha das maiores fortalezas desta unidade é a súa interdisciplinariedade. Desde o inicio, comigo están Pedro Sánchez, tamén psiquiatra; a psicóloga Rosa Gómez; a traballadora social María Teresa Camba; e mais tarde veu a secretaria, María Carme Pernas. Non hai, nin houbo, outra tan completa en Galicia, aínda que se ofrecen servizos nas áreas sanitarias de Vigo, Pontevedra, Lugo e Ferrol», afirma Mateos.

La mayoría de las consultas son de personas de edades avanzadas con deterioro cognitivo «que evolucionan case sempre para unha demencia, e segue en volume de demanda a depresión. Tamén asistimos psicoses, trastornos de personalidade, duelos patolóxicos que se complican, e outra patoloxía mental. E resulta do maior interese a colaboración con centros e pacientes do exterior. Na Psicoxeriatría diagnosticamos toda a patoloxía psiquiátrica. Teño aprendido moito destes pacientes, mesmo das persoas con demencia, e de quen as coidan. É un mundo moi gratificante; e son talvez as persoas máis agradecidas cando ven que se lles axuda», manifiesta.

Hay aspiraciones que no pudieron conseguir. «Solicitamos desde o inicio persoal de enfermaría, que non nos concederon, e notamos moito a súa falta. Ou dispor de camas específicas, pois as persoas que atendemos, cando precisan ingresar, non sempre encaixan ben nas unidades de hospitalización psiquiátrica existentes. Tamén demandamos que se potenciasen centros de día, que son unha ferramenta fundamental, igual que as residencias», detalla Raimundo Mateos.

La valoración global de estos 25 años es que «debería haber unidades de Psicoxeriatría ben dotadas, interdisciplinarias como a nosa, en todas as áreas sanitarias galegas, e dúas nas máis grandes, como estaba programado hai anos. Porque atendemos casos moi complexos, iso é o lóxico. E o noso traballo axuda a mellorar a calidade de vida de pacientes e de coidadores». Insiste Meteos que «é necesario relacionar a atención que receben os maiores no corpo e na mente. A boa atención psicoxeriátrica precisa unha boa atención xeriátrica, que se complementan. Por iso reivindicamos unha superespecialidade, dentro de Psiquiatría, que sería a Psicoxeriatría, ou Xerontopsiquiatría ou Psiquiatría de idade avanzada, como se denomina tamén ultimamente en España. Hai que ampliar a oferta asistencial para as persoas maiores en atención primaria e en hospitais, alén dos servizos sociosanitarios. Iso é un grande desafío. Nas residencias de maiores resolven moitos problemas sanitarios. Porén, a asistencia para os problemas mentais das persoas maiores que están residentes, en España e en todo o mundo, é peor que a do resto da poboación», lamenta.

Raimundo Mateos. Preside la Asociación Internacional de Psicogeriatría, es profesor en la Facultade de Medicina de la USC y responsable de la unidad especializada que funciona hace 25 años en Conxo.

Asistencia. Ofrecen asistencia en la propia unidad y en centros del exterior.

---

---

---