Patrocinado porPatrocinado por

Savia nueva en el campo gallego: «Quedarán os gandeiros que vexan o seu traballo como unha empresa»

AGRICULTURA

Alejandro Vázquez cre que o traballo no campo xa non é tan duro coma antano.
Alejandro Vázquez cre que o traballo no campo xa non é tan duro coma antano. LAURA LEIRAS

En trece años se registraron casi 5.000 incorporaciones a la actividad agrícola y ganadera, con un 40 % de altas en Lugo

27 ene 2024 . Actualizado a las 22:31 h.

En el campo gallego hay caras nuevas, y en esos rostros hay un sello claramente lucense. La provincia tiene algo mas de 42 % de altas de jóvenes a la agricultura y a la ganadería en el período 2009-2022, con la salvedad de que no se dispone de datos del 2021 porque en ese año no las convocó la Consellería do Medio Rural. Si en ese tiempo se registraron 4.454 nuevas incorporaciones,, 1.871 se tramitaron en la provincia de Lugo. En ese perfil encaja un ganadero como Alejandro Vázquez, que es de Guntín, se incorporó a la explotación familiar y está acabando Enxeñería Agrícola en el campus de Lugo (USC): «Quedarán os gandeiros que vexan o seu traballo como unha empresa», dice.

La diferencia con las otras provincias es notable. A Coruña rebasa los mil expedientes (1.256), mientras que Ourense y Pontevedra apenas superan la tercera parte de incorporaciones efectuadas en Lugo (694 y 633, respectivamente). Según los datos facilitados por la Consellería do Medio Rural, se observa una amplia oscilación de unos años a otros. Por ejemplo, en toda Galicia hubo 321 incorporaciones en el 2009, y casi las mismas en el 2010 (310); en el 2012 aumentaron (436) hasta rebasar en más de un 50 % las del primer año y en el 2013 bajaron de modo brusco (275). Más fuerte resultó el contraste entre el 2015 y el 2016: en el primer año se llegó al nivel más bajo de expedientes hasta ahora (146), pero en el siguiente se llegó al más alto (620).

Esas oscilaciones se registraron también en Lugo. Los dos primeros años se caracterizaron por un número de altas casi idéntico (139 en el 2009 y 140 en el 2010), y luego se produjeron vaivenes acompasados con los del resto de Galicia. El 2015 fue el año de menos expedientes (68), mientras que la cifra casi se multiplicó por cuatro en el 2016 (268). A Coruña fue las segunda provincia con más incorporaciones en todos estos años, a una distancia de Lugo que fue cambiando, mientras que Ourense y Pontevedra fueron alternando en los puestos tercero y cuarto.

En este tiempo, de la Xunta salieron 132,6 millones de euros, distribuidos de manera desigual de unos años a otros: en el 2019 se repartieron 7,2 millones de euros; en el 2012, 9,6; en el 2015, 3,2, y en el 2016, 24,3. La convocatoria del 2023 está pendiente de resolver, pero fue una de las más voluminosas en expedientes y en fondos asignados (16 millones).

Los destinatarios de las ayudas no pueden superar los 41 años y deben permanecer al menos cinco años en la actividad agrícola o ganadera, tanto si la pusieron en marcha como si se incorporaron a una ya existente. La concesión de las ayudas requiere la presentación de un plan empresarial que acredite la viabilidad del proyecto y de las condiciones de competitividad de las explotaciones. Por la ejecución del plan empresarial se concederá una ayuda con una cuantía básica de 30.000 euros, que podrá elevarse según el volumen de gasto necesario para la puesta en marcha de la explotación, pero sin rebasar los 70.000 euros.

Ganado vacuno

El ganado vacuno, tanto de leche como de carne, es la actividad principal de los demandantes de ayudas, con las que se pretende, según explica la citada consellería, rejuvenecer la población agraria, fomentar el empleo y fijar población en zonas rurales.

«Non vale ter unhas vacas e punto»

Alejandro Vázquez, de 28 anos, coñece o campo por cuestións familiares e vocacionais. Na súa casa, situada na parroquia de San Martiño de Vilameá (Guntín), hai una explotación familiar á que el se incorporou, formando unha sociedade con súa nai. O negocio ten 120 vacas, das que aproximadamente a metade están en produción leiteira. Asemade é alumno da Escola Politécnica Superior do campus de Lugo (USC), onde cursa Enxeñaría Agrícola. Prevé rematar os estudos este ano e ter unha vida na que a actividade de gandeiro e a de enxeñeiro sexan compatibles.

-Que se considera vostede, un gandeiro que estuda ou un estudante de Enxeñaría que ten vacas?

-Máis ben un gandeiro que fai Enxeñaría. De feito, a miña idea é rematar este ano.

-Aínda son o campo e a universidade dous mundos alleos ou percibe que cada vez están máis conectados?

-Hoxe fai falta ir á universidade para traballar no campo. Tes, por exemplo, os robots, e hai moita burocracia. Alguén que non teña saído nunca do campo non aprende. Iso de ‘sempre se fixo así' vale, pero hai que mellorar. Hai que buscar esa formación, ese coñecemento, e hai que mellorar.

-Pensa que pode haber futuro no campo?

-Creo que si o hai, pero quedarán no campo os gandeiros que vexan o traballo como unha empresa. Non vale ter unhas vacas e punto. Podes ter unhas vacas por gust, pero hai que xestionar como se fose unha empresa. O traballo ten que sen rendible e cómodo.

-É duro hoxe o traballo no campo?

-Hoxe [sábado 6] fixen cousas na oficina. Cando chegan as campañas, a do millo ou a da herba, hai que dedicarlle horas e non se remata ás oito da tarde. No campo hai traballo, pero é distinto ao de hai anos.

-O gandeiro produce leite, pero está suxeito ao prezo que lle pagan, no que non ten poder de decisión, e ao custo de produción, que ten subido nos últimos tempos. Que se pode facer para manter unha marxe de beneficio?

-A clave é rebaixar o custo de produción. Hai que rendibilizar a produción: canto máis barata sexa, máis beneficio. Pódese cambiar de empresa para vernder o leite, pero ao final é o mesmo. Tamén hai que ter coidado cos investimentos: facer investimentos que realmente non fan falta non ten sentido.

-Dedicarse ao campo é hoxe unha renuncia ou un traballo coma calquera outro?

-Hoxe é un traballo sinxelo, pero trabállase con animais. Se unha vaca ten un problema, os horarios cambian, pero non son coma antes. E hoxe ándase sentado nun tractor, xa non se anda cun sacho.