Está considerado o artista que máis e mellor pintou as rúas de Rianxo
30 nov 2018 . Actualizado a las 05:00 h.Vou entrevistar un pintor que coñezo, e sorpréndeme que a mensaxe que quere transmitir estea tan afastada da arte: «Non son tan serio como parezo; cústame coller confianza pero, unha vez que a collo, non son o mesmo, sobre todo cando se trata de festas». Se ao principio quería saber se Luís Noya era un deses artistas neófitos cun ego desmesurado que tanto proliferan ultimamente, agora só me intriga detectar qué ten que ver esa afirmación coa súa vocación artística. Intriga que aínda aumenta máis cando Luís dá un rodeo autobiográfico: «Non gardo bos recordos da infancia. Quedei sen pai e nai aos 7 anos, en 1944. De rapaz sentíame inferior aos demais mozos. Mesmo cando estiven na Escola de Formación Profesional en Madrid inventaba que recibía cartas de meu pai para sentirme un máis». Xa que logo, se queremos conectar esa frustración infantil coa plenitude da dedicación artística (acuarela e debuxo, sobre todo, pero tamén escultura e guitarra) que Luís abordou tras a xubilación, debemos atender ben a estas palabras: «Son un simple afeccionado á pintura técnica, non tanto á historia da pintura. Entretenme, ocúpame e, sobre todo, faime sentir vivo».
A mesma razón pola que os seus antepasados facían petróglifos ou cruces de pedra. E probablemente a mesma pola que Luís admira o realismo de Antonio López. Non lle gusta que nada interfira entre a súa mirada e a realidade, nin sequera o amor pola súa terra: «Adoito pintar o que me rodea e me trae recordos, xa sexa Rianxo ou outro lugar, pois o manexo das cores é o mesmo para todos». De aí que crea evidente que os seus cadros «buscan a perfección», sempre que saibamos que, para el, a perfección, máis que aquilo que non ten defectos, é aquilo ao que non lle falta nada, «aquilo que está dereito e no seu sitio»: «O que me gusta é pintar o que vexo, sen deformalo, sobre todo ao óleo ou á acuarela». E por iso desfruta tanto pintando retratos ao carbón: «É unha forma de conseguir un mellor dominio técnico, ademais de ser moi agradecido: a luz dálle volume ao rostro». E retratos, por suposto, de coñecidos: «Sempre cho agradecen, polo que tamén me beneficio».
Pintar fielmente
Ese é o Luís máis humano, o que está decidido a defender contra vento e marea, ese que reflicte a atmosfera dos seus cadros. Luís pinta fielmente as cousas para entendelas e respectalas (é dicir, para amalas), pero tamén para mostrarnos a natureza dese seu entendemento agochado tras as ruínas da infancia. Porque aínda que el di que «a infancia non xoga ningún papel na miña obra», non pode evitar que os seus cadros transmitan esa fonda necesidade infantil, máis aínda nun neno orfo, de que cada cousa estea no seu lugar e de que cada lugar teña a súa cousa. Por iso lle gusta ser puntual e definirse como persoa agradecida. Agradecida non só a quen o rescataron dun destino aciago, senón tamén a moitos lugares que acolleron, e aínda acollen, a súa orfandade: «Gustaríame pintar nun cadro grande unha estampa tirando o aparello desde a praia de Tanxil, xa que é unha imaxe que gardo no recordo de cando o facía de rapaz».
Pero esas frustracións non lle quitan o sono a quen só necesita para crear unha obra nova «ver sitios ou cousas, estudar como poderían quedar no cadro e, se considero que poden quedar ben, fágoas». Porque Luís, como ese neno que aínda perdura no fondo da súa mirada inocente, está convencido de que, se unha idea emocionante te aburre mentres a plasmas no cadro, debes abandonala. De aí que prefira a paisaxe («é máis fácil») e o óleo («sempre o podes corrixir»), e de aí que lle guste explicar o seu traballo, pero nunca en público. E non só porque haxa nel unha timidez conxénita, senón por fidelidade a ese pintor que coñece e valora a verdadeira orixe da súa afección: «Foi idea da muller e da filla. Víanme inquietudes e regaláronme en Reis un cabalete e material de pintura».
Alumno de Gil Burés
Despois, tras dous anos como autodidacta, tomou unha decisión que se revelaría decisiva: «Acudín a clases do grande pintor Raúl Gil, en Taragoña, e hoxe considérome parte da súa escola». Por que o admira? A resposta é un síntoma moi preciso da personalidade de Luís, de remotas carencias afectivas. «Porque tiven a gran sorte de que Raúl non oculta ningún segredo e ensina todo o que sabe». E non foi en van. O poeta F. R. Lavandeira di que é o pintor que máis e mellor ten representado as rúas de Rianxo. Luís, coa súa providencial humildade, ruborízase ante unha afirmación así. Pero Lavandeira ten razón, e a explicación só pode ser a xenial resposta que Luís me dá cando lle pregunto como inflúe nel ese contorno que tanto pinta: «Será que o meu contorno é tan bo que non noto a influencia». En canto o di, sei que é a mellor conclusión, pictórica e persoal, para esta entrevista. Que cada cadro leve só o que representa é a verdadeira obsesión do pintor Luís Noya. Na vida real o seu autorretrato leva algunhas cousas que non o representan.