José María Touriñán: «En eleccións teño botado ata as tres da mañá clasificando propaganda»

Marta López CARBALLO / LA VOZ

CEE

BASILIO BELLO

Personas con historia | Este cartero rural comenzó repartiendo correo por las aldeas de Brens, en Cee, dónde ni una sola casa estaba numerada. El año pasado recogió, junto a otros carteros de Galicia, la Medalla Castelao

22 ago 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

Por una baja laboral se inició José María Touriñán Currás (Muxía, 1956) como cartero rural. El compañero que repartía el correo por las parroquias de Muxía le pidió que acompañase a su hermana y le supliese durante su ausencia. «A ela non lle gustaba moito conducir, así que aló iamos os dous repartir. Eran inicios dos oitenta e eu estaba sen traballo... Así que enseguida me enganchei a isto». En febrero cumplirá 35 años de profesión con miras a jubilarse pronto, aunque lo dejará, seguro, con mucha pena.

Tras una temporada cubriendo vacaciones, bajas y otras ausencias por toda la comarca, José María se presentó a una vacante para la parroquia de Brens, en Cee, y salió primero de la promoción. «Saquei un 8,75 no exame e sumáronme cinco puntos pola experiencia que tivera anteriormente, co cal saín primeiro. Cando me chamaron para dicirmo eu estaba cun tío meu no hospital na Coruña, e saltei no aire da alegría», asegura.

Allí se estrenó como cartero rural «en febreiro do 1988, acórdome como se fose onte». No fue fácil. La práctica totalidad de las casas no estaban numeradas, con todo lo que ello conlleva. «Menos mal que o compañeiro era da parroquia e axudoume vindo comigo repartir. Fomos pobo por pobo facendo unha numeración para identificar as casas. Nos case 18 anos que estiven alí non sei cantos alcaldes pasaron polo Concello de Cee. Todos viñeron e fixeron as súas promesas, pero non foi ata que me fun para Muxía que por fin puxeron os números nas casas», narra.

Casa por casa, aldea por aldea... Y capeando el temporal durante casi dos decenios. Literalmente, porque José María aún recuerda los embistes «do vendaval»: «Pero había que repartir, pese ás molladuras, aos temporais e ao que houbese. O malo do correo é que, se un día non o entregas, enseguida se che acumula co do día seguinte!», bromea el muxián.

Especialmente complicados eran los períodos electorales, sobre todo en aquellos tiempos en los que las casas de Brens no estaban numeradas. La distribución de propaganda electoral era un trabajo que tenían que hacer fuera de su horario, con lo cual se hartó a hacer «horas extras». Y es que, pese a que las aldeas figuraban correctamente, una inmensa mayoría de los panfletos electorales no traían número, con lo que tenía que pasarse tardes enteras haciendo pilas por familias, por casas... «En eleccións teño botado ata as dúas ou tres da mañá clasificando propaganda», recuerda con pesar. Fue más fácil cuando le tocó cubrir los primeros comicios autonómicos (1982) por A Coruña: «Lémbroos ben, gañáraos Fernández Albor». «Cando acababa esa semana das eleccións xa respiraba», dice.

En noviembre de 2005 se trasladó a Muxía, para ocupar la cartería del casco urbano. Cubre 32 calles, hasta el mismísimo santuario. Y así, cada día. «Adoito miralo no contador de pasos do móbil e fago entre seis e sete quilómetros tódolos días. Outra cousa non, pero este traballo, ademais de ser ben bonito, é san!», bromea.

Aunque lo de bonito, matiza, es cosa de otros tiempos. «De cando a xente xa desexaba que chegase o carteiro para que lle trouxese novas dos emigrados, ou esas cartiñas do mozo polas que tanto esperaban... Agora todo son facturas, cartas dos bancos ou multas da DGT. Xa che din: ‘A ver, carteiro, que me traes hoxe? Agora todo é pagar!’ Eu xa lles digo que non maten ao mensaxeiro!», ríe.

Y es que el volumen de comunicaciones interpersonales es ahora residual. «Con isto do WhatsApp...», lamenta. Hasta el envío de postales de Navidad ha descendido en un «70 %». Menos mal que todavía hay peregrinos nostálgicos del papel que, una vez llegan al final del Camiño, envían postales a sus seres queridos y a sus países de origen.

Dos kilos de cartera

Los asiduos al Mercado das Rutas do Mar muxián habrán visto a este entrañable cartero pasearse por las principales calles de la localidad en un atuendo bien peculiar. «Un compañeiro xubilado de Cereixo tiña un traxe antigo de carteiro, dos anos cincuenta ou sesenta. Como non o usaba, pedinllo para vestir no Mercado, e ata levei unha carteira de coiro tamén desas antigas. Non me sorprende que os de antes acabasen fastidiados das costas, porque baleira pesa nada menos que dous quilos! E iso que eu só levo folletos de propaganda da feira que vou repartindo polo mercado», cuenta José María.

Aunque en principio era cosa de un solo año, siguió haciéndolo, y ahora es casi como una celebridad. Este año le paró un matrimonio de turistas y la mujer, especialmente emocionada, le pidió una foto: «Díxome que a quería de recordo porque, así vestido, recordáballe ao seu pai, que tamén fora carteiro. Foi moi emocionante a verdade».

Aunque para emoción, la que vivió en sus carnes cuando tuvo «a honra» de representar al colectivo de carteros rurales a la hora de recoger la Medalla Castelao que les fue otorgada en 2018. «Fomos varios das catro provincias e, aínda que non todos subimos co presidente a recoller a Medalla, foi un momento moi emocionante, porque se recoñeceu o labor do carteiro, e concretamente do carteiro rural. Tamén foi unha homenaxe para todos os profesionais do resto de España».