Los comuneros de Sillobre rescatan del olvido los muros de «pedra seca»

La Voz

FENE

JOSE PARDO

Marraxón recupera, en una zona de especial valor paisajístico y arqueológico, una forma de construcción tradicional reconocida por la Unesco

21 ene 2019 . Actualizado a las 17:56 h.

Los comuneros de Sillobre, propietarios de una de las áreas forestales de más alto valor arqueológico y paisajístico del norte gallego, han puesto en marcha un nuevo proyecto: rescatar del olvido los muros de «pedra seca» (la técnica de construcción tradicional sin argamasa que la Unesco ha reconcido como Patrimonio Mundial) que todavía sobreviven en Marraxón. Y el resultado de su esfuerzo no deja, dicen, de sorprenderles.

«A ver -señala el presidente de los comuneros, Francisco Tomás Corral-, nós xa eramos conscientes da importancia que teñen estes muros que cercan o monte comunal, e que despois encontran o seu reflexo en peches de montes privados desta mesma zona, en Marraxón. Pero o feito de que esta tradición construtiva popular teña agora o máximo recoñecemento nos obriga dalgún xeito, tamén, a protexer aínda máis o que temos, a dicirlle a Galicia que o que é noso é de todos, e, por suposto, a renderlle homenaxe, a través do tempo, á xente que alzou estes valados».

El papel de la Unesco

«Sabiamos perfectamente -dice el presidente de la Xunta de Montes de Marraxón- que estes muros de pedra seca tiñan unha lonxitude inusual, que o seu estado de conservación era en xeral excelente, e que ademais posuían unha singularidade que os fai moi especiais, e que é que en si mesmos son un sistema, responden a unha planificiación feita no pasado dun xeito moi intelixente e moi eficaz».

«Que a pedra seca fose recoñecida pola Unesco -comenta Corral-, fíxonos poñernos en marcha aínda con máis entusiasmo, se cabe. E o que imos atopando é unha marabilla».

Un viaje a través de la historia

En lo alto de Marraxón, donde siempre estás por encima del horizonte, hay algo que siempre sobrecoge al visitante. Allí están tanto los enterramientos de quienes habitaron Galicia en el Neolítico como los muros con los que se delimitó el territorio hasta el siglo XX. Son muchas les generaciones que, a lo largo de miles de años, han ido dejando allí su huella.

«Os montes comunais de Sillobre -subraya Corral- son montes excepcionais, e nós somos conscientes diso. Reúnen un patrimonio valiosísimo». «En primeiro lugar -dice-, está o valor arqueolóxico, porque son un museo vivo do megalitismo galego, grazas ás mámoas que chegaron ata os nosos días. Despois, pola súa ubicación, está tamén a súa importancia paisaxística, que permite ver, coma nun máxico atlas, a inmensidade do Atlántico, alumeado pola Torre de Hércules, os camiños que levan á Terra Chá e ao Leste galego, o Golfo Ártabro no seu conxunto e a particular xeografía dunha Ferrolterra que vai subindo cara ao Ortegal. Marraxón contempla, por unha banda (recuerda el presidente de los comuneros), os camiños de Santiago; e, por outra, os que van a Teixido».

El valor del ecosistema

«Aínda nos quedaría por mencionar (añade Tomás) o valor do ecosistema de Marraxón, a súa flora e a súa fauna. Pero é que ademais, agora -comenta, entusiasmado-, prodúcese o recoñecemento, por parte da Unesco, das construcións que son a memoria do traballo dos nosos devanceiros, e nós queremos anunciarlle a Galicia que aquí ten un exemplo fantástico delas».