Elba Pedrosa: «Aínda aturamos amores doentes»

FUGAS

Elba Pedrosa, na inauguración da Feira do Libro de Vigo
Elba Pedrosa, na inauguración da Feira do Libro de Vigo M.MORALEJO

Ten nome de illa, pero non está illada. Ela vive unida aos demais, di, polo vínculo da ilusión. «O que non sabías» é o seu debut na novela

03 jul 2020 . Actualizado a las 05:00 h.

Oque non sabías de Elba Pedrosa pode ir agromando na escrita, coma unha illa botándolle unha lingua de area ao mar. Autora do ensaio Despertando la creatividad, e con 20 anos de experiencia no mundo da comunicación, a Elba Pedrosa non lle sentou «nada ben», di, a crise do coronavirus. «Eu traballo na casa, en soidade, e desde ese punto de vista o confinamento non me mudou a situación, pero non ter liberdade paréceme do peor que pode pasar. Xa podes estar nun lugar marabilloso que, como non sexas libre, deixas de ser persoa», pensa. O que non sabías é o seu debut como novelista, onde nos converte en cómplices de Marisa, unha muller que quere ser libre.

­-Esta novela nace dunha historia real?

-De cativa escoitara moito os contos da familia. Tiña un remexido de historias, e tamén a idea da muller que busca a súa liberdade. Foi unha mestura desas ideas que veñen de hai anos. Quería escoitar, e que se ouvise, esa voz da muller liberadora que sofre a historia.

­-Ten moito que ver coa familia e a muller galegas, coa nosa paisaxe familiar.

-É a historia dunha familia galega que garda segredos do pasado, que se foron herdando de xeración en xeración, e que saen a través de dúas voces, a de Marisa e a do seu fillo, Roberto.

-O ton é intimista, sobre todo polas cartas de Marisa, esas intensas cartas que envía a un curmán. Por que escolleu esta forma? A voz da nai soa dun xeito moi diferente á do fillo no ouvido do lector.

-Si, son voces moi distintas. Realmente a historia cóntaa o fillo, son as lembranzas da súa infancia e xuventude, e isto permite tamén que poida meter a voz da muller, as pinceladas do contexto histórico, da situación física e social. Pero o que achegan as cartas de Marisa son ese falar na intimidade, unha muller asubiando no seu silencio... Cando un escribe cartas escríbeas desde o silencio, en soidade. Isto permitiume conectar con ela e romper un pouco o ritmo, a rixidez. As cartas van entrando na novela para explicar cousas dende outra perspectiva. O fillo narra a historia familiar dende o seu punto de vista. O dela é outro. Ela acocha os misterios que non contou en vida.

-É a voz dunha muller mancada que non se deixa apreixar, nin sequera, digamos, polas convencións narrativas.

-Si, exactamente. Ela séntese libre nas cartas. Tamén lles pasa aos escritores... Cando un escribe, escribe con liberdade. Non podes ter inhibicións nin condicionantes. A liberdade debe mover a escrita.

-A novela fala dunha débeda social que é tamén moral. Lévanos de volta a décadas nas que as mulleres estaban predestinadas ao fogar. Aínda levamos o lastre dos vellos códigos sociais e morais?

-Antes a situación era, sen dúbida, máis complexa, e as mulleres estaban afeitas a eses xeitos, a cumprir co que se esperaba delas. A situación mudou, estamos mellor que nos 40 e nos 50 do século pasado...

-Como di Marilar Aleixandre, «para as mulleres calquera tempo pasado foi peor»?

-Si, pero aínda temos lastres, cousas que non nos deixan ás mulleres acadar a igualdade real, social, profesional, na casa. Temos moitos lastres e hai moito que facer. Non só nós, senón eles: este é un tema completamente educacional. Partimos dunhas estruturas antigas. Pero a muller en Galicia, dalgún xeito, sempre foi esa matriarca...

-Co sacrificio como medula espinal...

-Si, sempre de cara a fóra. Elas decidían en cousas nas que aos homes ata lles viñan ben ou que lles daban un pouco o mesmo.

-«Non era amor, foi miseria de liberdade», escribe. Iso é definitivo. Aínda lle chamamos amor cando nos manca?

-É o que marca os segredos da novela. Esta visión do amor aínda existe. E cando esixe ausencia de liberdade non é amor, é resignación. As mulleres aínda aturamos amores doentes, relacións que acaban moi mal. Pero é como que non podemos liberarnos deles. Eu levo a loita moi interiorizada no que fago. Porque non facemos nada se non somos libres. Libres de pensamento e acción, que está todo unido. A liberdade témola moi asociada co concepto físico, con estar pechados nun sitio físico, pero hai outras privacións; hai que romper o confinamento mental.