Versos desde A Conchada

Cándida Andaluz Corujo
cándida andaluz OURENSE / LA VOZ

OURENSE

Santi M. Amil

Amiga de la infancia de Carlos Casares, no deja indiferente a quien la conoce

03 oct 2017 . Actualizado a las 13:08 h.

Es difícil calificar o poner un adjetivo a Pilar Nóvoa Domato, más conocida por Pilar da Conchada. Lo es porque bastan cinco minutos de conversación para saber que se está delante de alguien muy especial. Pilar recibe con una amplia sonrisa y un abrazo infinito a quien se acerca a su casa y es la protagonista de las excursiones que multitud de niños ourensanos realizan durante el año a Santa Comba de Naves y sus alrededores. Ella les cuenta la importancia de todo lo que ven a su alrededor, les relata cómo se divertía cuando era una niña y les acerca la historia no tan pasada de los ourensanos del rural. Pero, además, a Pilar le gusta la poesía. Escribe desde hace tiempo poemas que recita de memoria. Uno de ellos se lo dedicó a Carlos Casares cuando supo de su muerte. Amigos de la infancia, todavía recuerda cuando jugaban al escondite en el cementerio de Beiro, en donde nació.

De pequeña Pilar soñaba con ser maestra, pero no pudo. «Eu aos nenos cóntolles que cando era coma eles ía ao monte coas vacas», relata. En esos tiempos conoció a Casares. «O cura de Beiro era tío de Carlos e viña aquí de vacacións e eu era filla-neta de sancristán e ía tocar a campaña e xuntabámonos xogando», explica. Cuando se casó con César Iglesias Álvarez se trasladó al lugar de A Conchada, en donde vivía la familia de su marido. «Cando cheguei aquí había moita xente, pero enseguida todos me querían. Daquela non había moito diñeiro, e aquí na casa poñiamos as inxeccións á xente. Había un home na parroquia que as puña, pero cobraba», recuerda.

Nacieron sus hijos y por diferentes razones se fueron a vivir a la capital ourensana. Pero ahora su casa, su oasis está en A Conchada. Allí espera a los niños que acuden a la localidad de excursión. «Góstame moitísimo ensinar o que sei. Fanme preguntas e saio por onde podo. Tamén cóntolles a importancia da respiración. Nós temos saúde, cumprín agora os 80 anos e estou sen tratamento ningún ¿Por que? polas cousas que facían os nosos pais. Eu levo un golpe, pois o vinagre da casa; e a aspirina é moi boa. E con iso evito o catarro», dice. «E bailar nas festas é moi san», ríe. Los beneficios de respirar en la aldea, afirma, son muchos: «Temos moitas herbas medicinais. Vas andado e o aire trae un olor boísimo. E descubrín unha cousa moi importante, pór mazás na habitación para a respiración. Sonche cousas das aldeas». Pilar y su marido César no paran de trabajar la tierra. Riegan sus pimientos, recogen sus patatas y están pendientes de la meteorología. «Non vin ano como este de tan pouca auga, hasta podo dicir que ás veces me deprimo coa seca. Non lle veo xeito», relata. Y recuerda cómo las obra del túnel de AVE acabaron con algunos de los manantiales de la zona.

Pero su verdadera pasión es la escritura, la poesía. Cuenta en versos sus experiencias. Habla de A Conchada, de sus vecinos, de sus sentimientos. «Fixen versos da noite de San Xoán e ao morrer Carlos Casares fíxenlle un poema, que saíu en moitos lugares», explica.

Y enseguida, sin esperar ni a coger aire, declama: «Don José Mouriño, Pérez cura párroco de Beiro durante 46 años dende antes que eu nacera, era tío de Casares. Iso fixo que nos coñeceramos. Eu o coñecín de vacacións cando eramos pequenos. Xogábamos á billarda. Era un máis da pandilla, que un día se esparramou e chegou tan arriba. Gústanme os seus escritos, fanme moita compañía. Eu das miñas anécdotas tamén fago poesía. (..) ‘Que me escriba Pilarica’ dicíame unha amiga mía. Ela sempre lembrabamo pero parecía que non tiña presa. Agora xa non me esquezo dese dito tan famoso, non deixes para mañá o que poidas facer hoxe. (...). Carlos Casares é un máis deses que nunca morren, deixan o seu saber para que sempre os lembren. Agora estará gozando dese divino pracer que un día como un soño o meu pai me deixou ver».

Pilar Nóvoa Domato empezó a escribir a los 60 años, cuando cuidaba a su madre por una enfermedad. Desde entonces, toda su sabiduría es verso.