A escritora e académica Marilar Aleixandre reflexiona sobre o oficio da poesía en Fugas
04 jul 2019 . Actualizado a las 17:46 h.Unha compaña de abellas e enxames zoan nos meus libros de poesía. Veñen tamén avésporas nos seus niños de papel. Por que as abellas? Talvez debido aos panais dos que zugabamos o mel nos veráns da infancia en Doña Mencía. Talvez a dúas imaxes que non contemplei, mais ficaron gravadas ao oílas narrar en Toba: a avoa envurullando no seu mantón un enxame novo, descarreirado polas sebes, e sobre todo, o bater da pedra no legón para atraelas. Un ritmo semellante ao de Mercedes Peón con legóns e gadañas, aos das mulleres no folión n'A Veiga. Algo puido influír a miña identidade de entomóloga nun tempo anterior. Quen sabe! A poesía flúe dos adentros, ás veces nin nós mesmas podemos enxergar de onde vén.
Nos poemas eu falaba coa voz das abellas, mais non pensara, até ler as cartas de Rilke, en como ao escribir poesía -ou narrativa- somos abellas. Di Rilke, nunha carta ao seu amigo e tradutor Witold Hulewicz sobre as Elexías de Duino, en novembro de 1925: «As cousas deben ser comprendidas e transformadas por nós. Transformadas? Si, pois a nosa tarefa é esta: impregnarnos desta terra provisional e caduca, tan fondamente, tan doentemente, tan apaixonadamente que a súa esencia, invisible, rexurda outra vez en nós. Somos as abellas do invisible». Hulewicz editaba unha revista clandestina durante a ocupación de Polonia; arrestado polos nazis, foi asasinado en 1941 nun campo de concentración. Noutra carta Rilke volve sobre esta idea de mudanza, definindo a arte como a enteira transformación do mundo en esplendor.
A conversión en escintileo das flores do sabugueiro nestes días do verán parece directa; porén, que facer co desacougo? Había tempo que non lía poemas tan intensos como os de Pilar Pallarés en Tempo fósil (Chan da pólvora, 2018). A materia transformada é a aniquilación da casa familiar, dos espazos da infancia en Culleredo arrasados pola ampliación do aeroporto, devorados por «un terraplén monstruoso». Doentemente tempos e espazos desaparecidos íspense do accidental para fluír nos poemas «inventariando o que xa non existe». Ante a beleza inútil da luz de verán, rexistra a poeta: «Pero hai un intervalo estraño entre a inspiración / e a expiración, / como o dente gastado dunha máquina antiga, / unha tea que esgaza, / unha serpe que esquece como mudar de pel. / Como se recoñece a derradeira vez?». Aí, entre as liñas do poema, a derradeira vez que a casa existiu. Acebre destilado en mel ao longo dos nove anos da escrita.
Outra reflexión sobre a poesía, de Alice Oswald sobre os versos recitados de Homero, é que teñen a enerxía dun pelouro arrebolado que sobrevoa a auga tocándoa levemente unha e outra vez. O invisible chega ás entrañas, reverberando. A casa familiar de Pilar Pallarés regresa en cada un de nós ao ler os poemas, ao os escoitar na súa voz. Abellas do invisible.