Miguel Ángel Cajigal: «Co patrimonio estamos demasiado afeitos a que sempre falen outros»

Tamara Montero
tamara montero SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO

SANDRA ALONSO

Este sampedreiro ten 37.000 seguidores en Twitter, onde fala de cultura e patrimonio

16 sep 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

O sol cae a cachón nun deses días de verán xa algo afastado. Alí, no miradoiro de Belvís, unha das poucas zonas de Compostela nas que aínda é Compostela, ninguén diría que Miguel Ángel Cajigal, que agarda mirando o móbil, é influencer. Dálle algo a risa cando pronuncian esa palabra. Pero é tal. É El Barroquista. Non é polo Comidista, non. É por I Barocchisti. E ten 37.000 seguidores en Twitter. Alí fala de arte, de museos, de patrimonio cultural.

-Eu sempre tiven claro que me gustaba facer aprender aos demais.

-Home, aquí temos xa un titular

-[Ri] Pois si.

Así que malia que a súa avoa teimaba na medicina, el turraba por ser profesor. Porque goza de ver como a xente, de súpeto, comprende. «Parece que estamos nunha sociedade na que parece que aprender cousas non mola». Para profe, profe, o que lle deu Historia da Arte en secundaria. «Tiña o orgullo de que dos tres expedientes máis altos que tiña en Humanidades, os tres fixemos Historia ou Historia da Arte». ¿Vocación? «Totalmente. Eu estudaba para ser historiador da arte. E logo xa vería a que me dedicaba». E hoxe mestura no Museo do Gaiás as súas dúas grandes paixóns: a educación e a arte, con perdón dos debates acendidos en Twitter de madrugada sobre patrimonio, que os hai e son máis intensos que os dun Madrid-Barça.

Miguel Ángel Cajigal, que ten unha tese por aí a medio facer -«se ma convalidasen por tuits xa a tiña feita»- é hoxe educador no Museo do Gaiás. Foi unha das persoas que tivo o privilexio de guiar a miles de persoas cara a ese símbolo da identidade galega, da resistencia antifranquista. Ás veces non era quen de rematar as visitas. A derradeira leición do mestre é demasiado grande para esfarelala en palabras.

 «Gústame moito o meu traballo» e poder desenvolvelo no Gaiás «é un privilexio, porque hai exposicións moi potentes», como a de Castelao ou a que está por vir, Galicia, un relato no mundo, de Manuel Gago. «Cando me piden que dea guerra con este tema de educación nos museos eu dou toda a posible». Porque o departamento de educación dun museo é o corazón mesmo do museo. O seu xeito de saír ao mundo. Ás veces, mestúraselle un pouco o de educador co de influencer, a súa identidade secreta. Ata un día lle citaron unha frase súa nunha visita.

 «A xente quere saber». Por iso se explicas como é a estrutura de Notre Dame e por que non ardeu, hai 15.000 persoas dispostas a retuitealo. «Noto que a xente é máis crítica, porque ter unha opinión é poder defender a opinión. E co patrimonio estamos demasiado afeitos a que sempre falen outros».

Compostela é patrimonio. O caso é se hai desvencello da veciñanza. «Dáme a sensación de que houbo un antes e un despois co roubo do Códice». Que se produciu algo así como «un desprendemento, que o patrimonio deixou de ser tan vivido». Como a Catedral, que foi sempre o lugar de paso cando chovía. «Iso xa non se pode facer». Isto é o que se chama despatrimonialización. «O concepto de patrimonio implica unha conexión emotiva». Pasa non só en Compostela, senón en case todas as cidades turísticas. «Iso xa é dos turistas, xa non é noso».

E logo está a narrativa turística. A de odio aos andamios A de cantos máis, mellor. «Cando vou a un monumento e me atopo andamios, alégrome», porque significa que está sendo coidado. E o Xacobeo? «Como composteláns sabemos que significa cambios na cidade e non sempre para ben». No eido cultural, ao mellor habería que pensar máis na veciñanza. «É difícil xestionar ese volume de turismo». O problema é «que non hai ordenación, só difusión» e sempre pode vir máis xente. «Pero os turistas non poden ser blindados» e se hai algún que non ten un comportamento cívico «pois se lle multa ou polo menos amoéstase».

«Se hoxe fixeramos unha cazolada como na LOU seriamos catro»

 

 

«Bufff... Un estrés total». Miguel Ángel estivo os primeiros dous anos de carreira indo e vindo da Coruña a Compostela. Cando se mudou, cumpriu co rito estudantil: o seu primeiro piso foi no Ensanche. Daquela, no 2001, aínda había moitísimos universitarios. «Era como estar nunha residencia universitaria enorme, todos as fiestras dos patios de luces enormes do Ensanche eran estudantes».

Na cidade notábase moito a presenza estudantil. «Recordo as cazoladas da LOU e estaba o Ensanche tomado. Se hoxe fixeramos unha seriamos catro gatos». Iso, e os xoves, «onde había un pouquechiño de ruído», di Miguel Ángel cun sorriso retranqueiro. «Viviamos na zona de saír, a nosa casa era o centro social». Porén, e aínda que nado na Coruña, Miguel Ángel Cajigal, alias El Barroquista, é sampedreiro de adopción. A este barrio -no que hoxe vive- chegou aínda na carreira a vivir na zona do Cruceiro. «Foi por causalidade, atopamos un piso bonito e pensabamos, a ver canto nos di a caseira». Daquela ese palabro, xentrificación, aínda non pousara (moito) os seus ollos no barrio. Así que o prezo era razoable. «Quedamos mogollón de tempo e foi guai, porque collemos o final da Rúa de San Pedro tranquila». Tranquila... ou non. Porque os seus anos en San Pedro coincidiron coas obras no pavimento. «Isto parecía Bosnia Hercegovina» di sinalando dende a terraza do Esquina. «Só faltaban os buracos de bala na parede». Despois, durante un tempo viviu no barrio de Sar. «É como un núcleo diferente, non é Santiago, é Sar. A xente ten moita conciencia de ser de Sar». Pero Cajigal queda con San Pedro. «É o mellor para vivir. Aínda». Aínda que o negocio para o turismo coma xa o comercio tradicional.