Na miña infancia pontevedresa contábase con moito misterio a historia do señor Agustín, que vivía na casa grande das Corbaceiras. Unha casa grande, preto do río, á que nos achegabamos os rapaces cando baixabamos do instituto para ver a biblioteca. Enxergabámola a través dunha fiestra que daba á rúa, e admirábanos a cantidade de libros que alí había, ordenados en andeis, amoreados enriba das mesas. Lembro, sobre todo, a luz do interior contra a tardiña, lámpadas de pantalla, e a nosa fascinación de nenos, abraiados diante do misterio.
O misterio do señor Agustín é que era cego. Das orixes da cegueira había varias versións, que non son do caso agora. A máis común era que perdera a vista cando a guerra. Non a Guerra Civil, senón outra anterior, a guerra de África, a do desastre de Annual e a rebelión de Abd El-Krim en 1921. O señor Agustín era moi maior. Vivía só. Non tiña familia. Mais vivía rodeado de libros. A saber cantos podía haber naquela biblioteca. E tiña unha lectora: unha muller que viña catro ou cinco horas ao día case que coa única misión que ler para el.
Andando os anos coñecín a Alberto Manguel, quen sendo mozo traballaba nunha librería de Bos Aires e seica acudía varios días á semana a casa de Jorge Luis Borges, cego tamén, para lerlle en voz alta. Mais nós, os rapaciños pontevedreses que axexabamos a través da fiestra a biblioteca do señor Agustín, daquela non sabiamos quen era Manguel, autor dunha magnífica Historia de la lectura, e tampouco quen era Borges. O misterio da casa das Corbaceiras era a muller que acudía todos os días a ler nos libros.
Tamén aquí hai varias versións. A máis fermosa, que quero traer agora a esta marea para celebrar o Día Internacional do Libro, é que a lectora misteriosa era unha rapaza nova, unha asistenta contratada por horas; outros din que unha viúva, e que entre eles non había máis cá lectura dos libros. Novelas? Poemas? Memorias? Tampouco podo dicir quen escollía os títulos. O caso foi que entre eles, entre o señor Agustín e a misteriosa descoñecida, foise tecendo unha rede transparente, pero indeleble, construída sobre os textos e sobre o que os textos transmitían (ou evocaban): afectos, descubertas, emocións, coñecementos, ese universo marabilloso que de súpeto xorde da profundidade das páxinas. Sospeito que a voz da lectora, as pausas, a entoación tamén contarían.
Non sorprendeu a ninguén a noticia de que o señor das Corbaceiras casaba coa muller que todas as tardes acudía á mansión. Tampouco foi da noite para a mañá. Cada cousa ten a súa sazón. Mais casaron. Cando volvín a Pontevedra xa a casa estaba cerrada e o señor Agustín xa non vivía. Da señora nada souben, nin sequera o seu nome, aínda que consta que lle quedou a herdade. A principios da década dos oitenta, cando empezou a medrar a cidade cara a ría, a casa aínda estaba alí.