Hai uns días, levanteime cedo para cumprir cun deses propósitos propios de cada novo ano: facer deporte para baixar ese colesterol que nos ataca á medida que cumprimos anos, cando de súpeto asonou o teléfono. Era a miña tía? pero quen chamaba non era ela, senón o seu xenro para anunciarme o que eu xa adiviñei antes de comezar a falar: o meu tío Luis finara despois de catro meses no hospital e un na casa. Acababa de irse un ser querido. Un dos últimos eslavóns dunha familia que tivo unha vida nada doada, un enfermo que nunca se queixou.
Cando cheguei ao tanatorio pensei en todos aqueles momentos xuntos. Comecei a imaxinar como tería sido a súa vida incluso antes de que eu nacera. Facía apenas dous días que o visitara. O día de fin de ano despedinme del na súa habitación, e cando estaba case na porta volvín de novo ao carón da súa cama para bicalo unha e outra vez como se fose a última. Cando saín da casa e entrei no ascensor, non puiden parar de chorar porque alí decateime de que o final estaba moi preto. E así foi.
Mentres me daba voltas a cabeza volveu a soar un móbil. Era o da miña muller. Saíra e cando voltou púxome a man no lombo para dicirme que Checho acababa de finar. Non fun quen de reaccionar. Nin falei, nin chorei. Aínda estaba tratando de dixerir a morte do irmán da miña nai e xa estaba a recibir a noticia da perda dun dos meus mellores amigos. Un amigo que enfermou hai 18 anos e que loitou coma un valente contra tres enfermidades coma se fosen tres exércitos. Checho era unha persoa moi intelixente, cunha natureza sobrehumá e unha capacidade de superación asombrosa. Tiña o don da disciplina, preparado sempre para facer o dobre do que lle esixían os médicos.
Con el pasei momentos inolvidables. Fixen viaxes irrepetibles. Un amigo co que rin, bailei e chorei. Somentes podo sentir por el respecto, admiración e gratitude por terme elixido como amigo.
O baleiro dos días seguintes foi tan forte que non tiña ánimo. Non era quen de vencer aquela tristura. O meu tío Luis e o meu amigo Checho non paraban de ir e vir ocupando todo o meu pensamento. Achegábase o día de Reis, a noite máxica xunto coa de San Xoán, para min as noites máis fermosas do ano, aínda que esta ía ser diferente. Ao mediodía chamounos o noso amigo Fran para que foramos tomar café despois de comer con Joaquín Briones. Ao chegar, alí estaba «Choqui», como o coñecemos os seus amigos, sentado á cabeceira da mesa, recibíndonos cun sorriso de alegría. Ese día estaba falador. Fíxome confidencias que nunca contarei. Estaba entusiasmado, feliz de que estiveramos alí. Feliz coa súa familia, cos seus fillos (son marabillosos); faloume con orgullo da súa muller Ana (un encanto); dos seus cuñados que o arrouparon sempre, Fran e Mar; da súa sogra (impresionante muller), dos seus irmáns... Díxome que foran as festas máis felices da súa vida. Cando serviu as bebidas díxome: «Imos brindar Teo como brindaban na nosa casa: ?de hoxe nun ano?». Case choro porque así brindaban tamén na miña casa aqueles que me deron a vida, os mesmos que me alimentaron, ensinaron a falar e camiñar, que me deron cariño e coidados. «De hoxe nun ano». Non poderei esquecer nunca aquela frase.
Cando nos levantamos da mesa perdín de vista a «Choqui». A miña muller, Maruxa, advertiume que estaba agardando por min para despedirse. Volvinme, e alí estaba sentado nunha cadeira para ir ao piso de arriba. Abrazámonos, doume un bico e, sen separarme, díxenlle: ¡cóidate moito! Foi a última vez que o vin. Aos tres días chamábame Fran para anunciarme que «Choqui» acababa de irse.
Foise o gran capitán que nos levou a moitos ao mellor dos portos. Foi el quen de deixar de lado moitas cousas importantes da súa vida para que uns mozos practicaramos aquel deporte do que estabamos namorados, aquela moza con articulo masculino: EL BALONCESTO, que nos afastou daquel pozo escuro das drogas que se levara por diante a centos de amigos. El estaba orgulloso de nós, de que nos fora ben no traballo. Sempre falaba e poñía de exemplo a Carlos Crespo, a Manuel Villaronga, e a min mesmo. E aí, na súa despedida, nos atopamos os tres.
Algún día Vilagarcía e o deporte da vila terá que facer xustiza con el e devolverlle unha pequena parte do moito que entregou. Agora vén o tempo da tristura e dos recordos, pero isto pasará e todos subiremos de novo a esta noria que non para de dar voltas. E volverán de novo as ilusións e os nosos proxectos. E recordaremos as anécdotas e os seus sorrisos.
Antes ou despois, todos nos enfrontaremos ao mesmo que se enfrontaron o tío Luis, Checho, e Joaquín. Por iso, quizás deberíamos vivir máis intensamente esta vida, abrazarnos máis a miúdo, disfrutar dos bos momentos, dos bos amigos e dos seres queridos. Esta vida paga a pena vivila, saboreala e ata devorala a pesar de tódolos sinsabores, e a pesar deses días tristes dos que ninguén se pode escapar. Por elo, cando nos atopemos na seguinte festa abracémonos todos, bailemos o derradeiro baile e tomemos o último trago como canta Chavela Vargas, e brindemos como facían os nosos e como dicía Joaquín: ¡De hoxe nun ano!
o último brindís por josé luis teófilo piñeiro
«Paga a pena vivir esta vida e saboreala a pesar dos sinsabores»