Que paradoxo: novembro empeza en Defuntos e o día 20 conmemóranse a Declaración Universal dos Dereitos do Neno (1959) e a Convención dos Dereitos do Neno (1989). Se cadra non resulta un contrasentido porque a historia da infancia está chea de morte, terror, atrocidades e crueldades sen límite. O que admitimos como valor universal, recollido nesas resolucións da ONU, nin é nin foi sempre así. Hai pouco que existe protección dos nenos como persoas.
Na literatura todos evocamos as penurias do Lazarillo ou de Oliver Twist; na historia, entre outros, aos setenta mil nenos executados polo rei Nemrod ou os sacrificios de Cartago; e máis cerca, lembremos que entre 1775 e 1796 entraron no Hospital para Expósitos de Dublín dez mil meniños e quedaron vivos corenta e cinco. En moitas culturas consentiuse o infanticidio, institucionalizado mediante inmolacións rituais ou permitindo que os pais prescindiran desas vidas. Houbo normas ordenando que non se matase ou deixase morrer a un acabado de nacer se xa se alimentara. O dereito de propiedade aplicouse sobre os fillos: tantos pais consideraron, e consideran, que os descendentes son pertenzas de seu. Aínda hoxe denúnciase venda de nenos, casamentos forzados, explotación infantil, rapaces soldados, prostitución de menores ou acoso, andazo universal.
A protección legal fronte aos abusos dos nenos é extraordinariamente recente porque a primeira sentencia que condenou por malos tratos infantís ditouse no 1874 en Manhattan. O caso foi así: Mary Ellen Wilson naceu no 1864, o ano no que o pai morrera na Guerra de Secesión. Súa nai, moza e sen medios, deixou á nena ao coidado dunha veciña, quen terminou por abandonar á cativa nos servizos sociais. Alí déronlla en adopción ao matrimonio McCormack. O pai adoptivo finou ao pouco, a viúva casou con Francis Connolly e establecéronse no barrio de Hell´s Kitchen. O de hell non parece de balde. No 1874 unha nova veciña, Mary Smitt, comprobou que a meniña (lector, poderá ver fotos buscando o nome da nena na Internet) andaba sucia, descalza, sen roupa de abrigo, con cicatrices e mazaduras por todo o corpo e a chorar sen acougo. Contoullo a Etta Angell Wheeler, activista social. O día que esta entrou naquela casa infernal, Mary Ellen fregaba unha enorme tixola a carón dunha morea de pratos para lavar máis alta ca ela e, pendurado dun picaporte, ameazaba un vergallo de coiro. Etta Angell correu para pór denuncia. No xulgado e na policía, nin caso: a nena era propiedade de seus pais!. Etta topouse con Henry Bergh, persoeiro do que habería que falar, fundador da primeira Asociación para a Prevención da Crueldade sobre os Animais que conseguira unha lei para prohibir o maltrato dos animais. Con esa norma presentouse a querela, afirmando que Mary Ellen era tamén un animal. E así, a cega xustiza condenou os padrastos a prisión. Hoxe esa analoxía é innecesaria porque, desde aquela, avanzouse.
Pero queda moito camiño por andar. A ver se de agora en diante este paralelismo entre nenos e defuntos non se volve intuír en ningures.