El amanecer une Galicia con Brasil

Xavier Fonseca Blanco
XAVIER FONSECA REDACCIÓN / LA VOZ

BIODIVERSA GALICIA

Diego Vilariño

Estos días en Río de Janeiro amanece casi a la misma hora que en la Costa da Morte

24 dic 2018 . Actualizado a las 05:00 h.

Las sociedades precientíficas creían que la Tierra era el centro del universo. Pocos reproches se pueden hacer a los antiguos sabios, ya que la experiencia cotidiana no se ajusta con un mundo en movimiento, mientras que aparentemente lo que sí se desplazan son el resto de cuerpos como la Luna, el Sol y las estrellas. Pero gracias a la revolución científica iniciada en el siglo XVI se pudo descubrir que nada es lo que parece. El planeta sí que mueve. Lo hace alrededor del astro rey y a toda máquina, a unos 30 kilómetros por segundo, una velocidad que varía a lo largo del año. La Tierra tiene otra particularidad: su eje de rotación está inclinado 23,5 grados. «A súa orientación tamén vai mudando ao longo do ano. Estes días, coincidindo co solsticio de inverno, o polo sur está inclinado cara ao sol, xusto o contrario ca hai seis meses», explica Jorge Mira, catedrático de Física de la USC. Esto influye en la radiación solar que recibe cada hemisferio y en la configuración de la línea que separa el día de la noche. «Esa raia, que se chama terminador, é máis dinámica do que a xente cre», reconoce.

Ni siquiera se observa cómo hay que hacerlo, sobre una esfera inclinada y no en un mapa plano. «O seu comportamento non se corresponde co que temos na cabeza e non ten que ver cos meridianos, que son raias xeográficas», añade. La línea del terminador puede incluso unir dos lugares que pertenecen a diferentes hemisferios y están separados por un océano. Su inclinación actual conecta la costa de Galicia y de Brasil, provocando algo sorprendente: hoy, en Río de Janeiro amanece unos minutos antes que en la Costa da Morte. «Un sempre asume que o día vai dende Europa cara a América. É dicir, que o sol avanza de leste a oeste. Polo tanto é rechamante que o sol saia case ao mesmo tempo en Galicia que nun punto que está noutro continente e moito máis ao oeste», confiesa el físico. La conexión de Galicia con Brasil se inició con el solsticio, pero continuará algunas jornadas más. «Solsticio vén do latín e quere dicir sol quieto. Cando un vai mirando a posición na que se pon o sol dende xuño ata decembro pode apreciar cómo cada día se pon máis á esquerda da súa mirada. No equinoccio o punto do ocaso corre moito cara a esquerda, pero cando chega decembro parece que non avanza tanto», apunta Mira. Esto ocurre porque el sol alcanza su máxima declinación sur y durante varios días su altura no varía.

Esta semana el amanecer no solo asoma espectacular por la presencia de nubes altas que colorean el cielo de rojo, sino que además tiene un gran valor añadido: conecta a Galicia con América. El sol une lo que separa el Atlántico.