Antonio Palacios, o legado máis aló da Arquitectura
Palacios non só foi un gran arquitecto, senón tamén un embaixador da súa terra, á que sempre levou no corazón e nas súas creacións
Antonio Palacios naceu no Porriño en 1874. A súa infancia transcorreu entre as canteiras de granito propiedade da súa familia materna e os traballos ferroviarios que desenvolvía o seu pai no norte de Portugal. Estes dous mundos —a pedra e o ferro, a construción e a enxeñaría— deixaron unha profunda pegada na súa personalidade e na súa maneira de entender a arquitectura.
En 1892 trasládase a Madrid, onde comeza estudando Enxeñaría e, pouco despois, Arquitectura. Obtén o título na Escola de Arquitectura de Madrid, institución na que tamén exercería como profesor máis adiante. Desde os seus primeiros pasos destaca pola súa visión técnica e estética, converténdose moi cedo nun referente.
A súa primeira gran oportunidade chega coa redacción do proxecto do Palacio de Comunicacións, en colaboración con Joaquín Otamendi, obra coa que se presentou ao concurso público convocado polo Estado. Este edificio, que hoxe acolle o Concello de Madrid, marcaría o inicio dunha brillante carreira profesional.
Antonio Palacios converteríase no gran arquitecto do Madrid moderno. A súa sinatura está presente en obras tan emblemáticas como o propio Palacio de Comunicacións, o Círculo de Belas Artes, o Hospital de Maudes, o edificio do Banco Español del Río de la Plata (actual Instituto Cervantes), a Casa Palazuelo, o edificio Matesanz na Gran Vía, así como múltiples estacións do Metro de Madrid. Tamén deseñou o famoso logotipo en forma de rombo vermello, aínda hoxe en uso, e foi arquitecto oficial do suburbano durante máis de vinte anos.
Porén, a súa relación con Galicia —e especialmente co Porriño— nunca se perdeu. Manteña fortes vencellos coa súa terra e co movemento galeguista, a través de amizades con figuras como Ramón Cabanillas, Castelao, Valentín Paz Andrade ou os pintores Lloréns e Álvarez de Sotomayor.
A súa obra en Galicia é ampla e significativa, tanto en edificios como en proxectos urbanísticos. No Porriño atopamos exemplos moi destacados da súa produción:
- A Casa Consistorial, obra monumental e simbólica construída entre 1924 e 1927, que representa o seu compromiso coa súa vila natal.
- A Fonte do Cristo (1904), a súa primeira obra documentada.
- A Botica Nova, edificio de vivendas con farmacia, construído en 1912.
- O Templete da estación da Rede de San Luis, trasladado desde Madrid ao Porriño como homenaxe ao arquitecto.
Outras obras destacadas na provincia son: en Vigo, o Teatro García Barbón e a Banca Viñas-Aranda; en Baiona, a Virxe da Roca; en Mondariz-Balneario, os Pavillóns da Gándara e Troncoso e o Hotel Sanatorio; en Santiago de Compostela, o Pavillón de Recreo; en Nigrán, o Templo Votivo do Mar, os chalés Sileno e Celso Méndez, e a casa reitoral; en Noia, a Central hidroeléctrica do Tambre; e en O Carballiño, a Igrexa da Veracruz.
Moitas das súas propostas urbanísticas, tanto para Madrid como para cidades galegas (Vigo, Santiago, Vilagarcía), non chegaron a materializarse, mais demostran o seu interese por unha planificación integral e harmónica do espazo urbano.
Antonio Palacios faleceu en 1945. No Porriño, a súa memoria permanece moi viva: danlle nome á rúa principal da vila e ao instituto, existe un monólito na súa honra e a súa obra continúa sendo motivo de orgullo para toda a veciñanza. A pedra do Porriño, que el axudou a dignificar e a levar máis alá das fronteiras galegas, é símbolo do seu legado. Palacios non só foi un gran arquitecto, senón tamén un embaixador da súa terra, á que sempre levou no corazón e nas súas creacións.
Declaracións do alcalde a medios de comunicación en 2024:
«Nunca esqueceu os seus raices. Ensinounos que o verdadeiro éxito non está en afastarnos de onde vimos, senón en levar sempre connosco a esencia do que somos, alá onde vaiamos».
«Este ano (2024) temos a honra de celebrar dúas efemérides crave na nosa historia: o 150 aniversario do nacemento dun dos nosos veciños máis ilustres, Antonio Palacios, e o centenario dun dos seus edificios máis emblemáticos, a nosa Casa do concello».
«Para iso, vestímonos de festa e deseñado unha ampla programación cultural ao redor da vida e obra de quen foi sempre xeneroso co seu pobo natal. Celebramos todo o que significa para nós e redescubrimos todo o que nos deixou. Porque Antonio Palacios é e será sempre patrimonio de Porriño».
«Pero esta celebración transcende o local, xa que co seu legado arquitectónico Palacios deixou unha pegada indeleble non só na nosa vila, tamén en Madrid. O seu traballo foi unha ponte entre o Porriño rural que o viu nacer e a cosmopolita Madrid de principios do século XX. En Madrid, contribuíu a crear unha paisaxe urbana inesquecible con obras como o Palacio de Cibeles, o Círculo de Belas Artes ou o Hospital de Maudes. No Porriño, tamén nos regalou importantes exemplos da súa arquitectura como a Fonte do Cristo, a Botica Nova ou o Fornelo da Rede de San Luís, que chegou ao noso pobo fai déca dás para converter se en un dos nosos emblemas. Non podemos esquecer a nosa Casa do concello, que cumpre un século de vida e é un símbolo de identidade para todos nós. Este edificio non só é o lugar onde se toman as decisións sobre o noso futuro, senón tamén un testemuño do compromiso e o agarimo de Palacios cara á súa terra e a súa xente».
«Hoxe, nunha época onde moitas veces destácanse as diferenzas, Porriño e Madrid unímonos na figura de Palacios para reivindicar que o talento e o amor ás raíces poden ser o lazo que conecta realidades moi diversas».
«Antonio Palacios é un claro exemplo de como Porriño foi sempre berce de talentos que, con orgullo, levan o seu nome polo mundo. A súa figura non só representa a grandeza da arquitectura, senón que encarna a capacidade a nosa xente de destacar en diversas disciplinas». «Tal como Palacios levou a súa visión innovadora máis aló de Galicia, hoxe en día os porriñeses e porriñesas continúan deixando a súa pegada, demostrando que a nosa terra, aínda que pequena en tamaño, é inmensa en talento e iniciativa.Esta celebración, por tanto, non só mira ao pasado, senón que tamén recoñece que o espírito innovador de Antonio Palacios segue vivo no noso pobo e na súa xente».
«Como alcalde do Porriño, sinto un profundo orgullo ao recibir a representantes de Madrid e Galicia, unidos pola figura dun home que nunca esqueceu as súas raíces. Palacios ensinounos que o verdadeiro éxito non está en afastarnos de onde vimos, senón en levar sempre connosco a esencia do que somos, alá onde vaiamos».
«Non quero concluír sen convidarvos a visitarnos e coñecer O Porriño, a descubrir non só o legado de Antonio Palacios, senón o noso inmenso patrimonio cultural, natural e, sobre todo, humano».
«Descubriredes que O Porriño é moito máis que un simple municipio galego. É un exemplo de como a combinación dun forte tecido empresarial, unha rica vida cultural, unha sólida tradición deportiva e unha contorna natural privilexiada pode dar lugar a un núcleo de desenvolvemento e progreso».
«Nun mundo onde a identidade local xoga un papel crucial, soubemos preservar a nosa esencia, e erixímonos non só como un punto de referencia en Galicia, senón como un símbolo do potencial que teñen os municipios que saben aproveitar os seus recursos e talento para construír un futuro mellor para todos».
«Non pretendo con estas palabras resultar pouco humilde ou pretencioso, só mostrarvos o inmensamente orgulloso que síntome do pobo ao que represento e da miña xente e transmitirvos un pouquiño da súa esencia. Estou seguro de que cando nos coñezades, entenderédelo».
|
|
Datos clave sobre a industria de O Porriño
- Destaca por ter un dos PIB máis elevados da provincia. O Porriño é un referente industrial en Galicia e un dos principais motores económicos nun modelo de comunidade descentralizada.
- Conta con máis de 2.200 empresas activas, o que demostra a consolidación do seu tecido empresarial.
- Dispón de máis de 3,5 millóns de metros cadrados de solo industrial ocupado, unha cifra que avala a súa capacidade para atraer e desenvolver grandes proxectos.
Os sectores máis relevantes no municipio son a automoción, a biotecnoloxía, a loxística e a pedra natural (granito).
O Porriño é recoñecido internacionalmente polo seu granito rosa, un dos máis demandados do mundo pola súa calidade e cor característica. Este granito é un produto estrela de exportación, empregado en obras públicas e privadas en numerosos países.
A industria da pedra natural ten un peso fundamental na economía local, tanto polo emprego directo que xera como polas actividades asociadas, como o transporte, a maquinaria ou a transformación. É un exemplo claro dun modelo industrial galego sostible, con raíces no territorio e gran capacidade de innovación.
El Sector del Granito en cifras
- 250.000 Toneladas de granito extráense cada ano no Porriño
- 4.500 Traballadores, directos e indirectos, no ámbito do Clúster do Granito
- 253 Millóns de € facturados en 2020 polas empresas do Clúster do Granito
- 2ª Industria do granito de Europa
- 96 Millóns de € en exportacións de granito elaborado desde Galicia
- 78% Das exportacións de granito elaborado españolas proceden de Galicia
- 30 Millóns de € en exportacións de granito bruto desde Galicia
- 79% Das exportacións de granito bruto españolas proceden de Galicia
Historia da industria galega do granito
Desde un punto de vista industrial é no século XX cando o granito revélase como un dos sectores máis dinámicos e puxantes da economía de Galicia. Ata a década dos 70 a actividade era basicamente extractiva, pero a partir deste intre o proceso de transformación comezou a gañar peso. Ás industrias extractivas (canteiras) súmanse as primeiras industrias de elaboración.
Nacen as primeiras asociacións empresariais. A mediados dos anos 80 o sector elaborador consolídase no Porriño, (Pontevedra), e é nos anos 90 cando se desenvolve a maior parte da industria de maquinaria para pedra.
O Clúster do Granito atópase entre os 10 clústers galegos que participan no proxecto Atclusters Galicia apoiado por IGAPE (Axencia de Desenvolvemento Rexional de Galicia), que gozan de recoñecemento de excelencia a nivel europeo (European Secretariat for Clúster Analysis ) ou nacional (Programa de Agrupacións Empresariais Innovadoras do Minetur).
Galicia Calidade colabora co Clúster do Granito en favorecer a imaxe de calidade da oferta do sector granitero de Galicia.