Darío Xohán Cabana, Manuel Rivas, Manuel González e Margarita Ledo glosaron a figura do autor de «Os eidos». No acto estivo moi presente a polémica sobre a lingua e o decreto do plurilingüismo da Xunta.
17 may 2010 . Actualizado a las 21:01 h.O acto oficial organizado pola Real Academia Galega para conmemorar o Día das Letras voltou ao Courel. Académicos, escritores e autoridades citáronse hoxe no municipio natal de Uxío Novoneyra para renderlle homenaxe ao poeta que mellor retratou esta parte das montañas orientais de Galicia. É a segunda vez desde o 2007 que esta conmemoración ten o seu centro no Courel.
O local multiusos preparado na antiga escola de Seoane foi o lugar elixido daquela para honrar a memoria de María Mariño, nacida en Noia no 1907 pero residente durante moitos anos e ata a súa morte en Parada, precisamente a aldea courelá na que Novoneyra nacera no 1930. Nese mesmo espazo da vella escola da aldea máis poboada do norte do Courel celebrou hoxe de novo a Real Academia Galega a súa sesión plenaria, extraordinaria e pública, correspondente a esta nova edición do Día das Letras.
A tradición manda que nos plenos do 17 de maio un grupo de académicos glosen a figura do autor homenaxeado. Esa responsabilidade correspóndeulle esta vez aos escritores Manuel Rivas, Margarita Ledo Andión, Darío Xohán Cabana e Manuel González, que é o tesoureiro da Academia. Xosé Luís Méndez Ferrín falou despois deles, como presidente da entidade.
No acto tamén houbo unha nutrida representación política. Estiveron presentes, entre outros, o presidente da Xunta de Galicia, catro dos seus conselleiros -os titulares de Cultura, Educación, Facenda e Medio Rural, Roberto Varela, Jesús Vázquez, Marta Fernández Currás e Samuel Juárez-, e o delegado do Goberno en Galicia, Antón Louro.
Feijoo apela ao consenso
Na súa intervención, Feijoo abordou a polémica do tratamento da lingua por parte do seu Goberno. «Na nosa opinión, ten catro grandes
principios: a cooficialidade entre o galego e o castelán; a consideración da lingua galega como lingua propia de Galicia; a acción positiva para a extensión do seu coñecemento e uso; e a aplicación do principio de non discriminación por razón da lingua», dixo antes de facer unha apelación ao consenso: «¿Estamos de acordo nestes catro piares? Estou convencido de que si».
Intervencións dos académicos
Por parte da Academia, o primeiro en falar foi Manuel Rivas, que declarou sobre Novoneyra que a liberdade era «a súa xenética» e recordou como no seu día «O Poeta do Courel» definiu o galego como «a fala na que máis se lle dixo a Dios».
Rivas non pasou por alto a polémica sobre o galego e dixo: «Todos somos galegos y todos temos responsabilidades como tales galegos e esas responsabilidades van máis alá das ideoloxías, das premisas do propio partido, senón que responden a algo máis fondo e non valen medias tintas».
«Hai que estar si ou non con Galicia -continuó- e non se pode dicir que se está con Galicia cando non se sinte a responsabilidade da pervivencia da nosa lingua como meta primordial».
Despois tomou a palabra Margarita Ledo para realizar un perorrido pola obra do poeta homenaxeado, ao que definiu como «escritor axitador». Darío Xohán Cabana salientou o encontro entre Novoneyra e Manuel María no campamento lucense de Parga e a amizade que logo tivo continuidade en Compostela.
Manuel González centrou o seu discurso en observacións moi técnicas sobre os traballos do poeta, pero tampouco esquivou os momentos de polémica coa lingua para advertir que calquera política lingüística que pretenda superar a confrontación para conquerir a concertación «ten que se fundamentar, necesariamente, na realidade histórica». Apuntou que o galego cada vez corre maior perigo «baixo a presión do castelán», incluso no campo e no mar, donde ata agora tiña «maior fortaleza».
O presidente da RAG pechou o acto dicindo de Novoneyra que «deu luz» aos seus contemporáneos. «Foi o poeta da terra», afondou Ferrín, que falou do courelán como un poeta «monolingüe», o que lle sirviu para proclamar que «a nosa lingua é irrenunciable e ningún designio hostil prevalecerá contra ela».«Defender a lingua propia de Galicia é un mandato que fixo Novoneyra », concluiu.
Impacto do Día das Letras no Courel
A elección de Uxío Novoneyra como autor a homenaxear este ano fixo que se multiplicasen na comarca de Quiroga e no resto da montaña luguesa os actos de recoñecemento a este poeta e á súa obra. O Concello do Courel, por exemplo, abriu o pasado día 2 unha ruta de sendeirismo que leva o nome de Novoneyra. Une a aula da natureza de moreda, ao pé da entrada á Devesa da Rogueira, coa aldea de Parada. Os seis quilómetros do percorrido, que aproveitan un camiño tradicional do monte Cido, están indicados con letreiros con fotografías e poemas nos que Novoneyra fala do Courel.