Xosé Luís Axeitos edita a correspondencia entre os dous galeguistas
11 ene 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Luis Seoane e Isaac Díaz Pardo eran dous amigos que non tiñan pelos na lingua —e tampouco na pluma—. Demóstrao a recompilación do seu intercambio de correspondencia persoal que editou o profesor e académico Xosé Luís Axeitos.
Seoane foi un artista ferido para sempre pola carga insoportable do exilio. Viviu cada minuto coa súa Galicia en mente. Pero un océano, o inmenso Atlántico, separábao do seu fogar. Desde a afastada Bos Aires, atopou no tamén creativo e culturalmente vivaz Isaac Díaz Pardo un interlocutor. Un guía que, a través do papel, o paseaba polas novidades que acontecían nas terras das súas orixes.
O propio Axeitos, acompañado por Valentín García (secretario xeral da Lingua) e Xosé Díaz Arias —membro numerario da Real Academia Galega de Belas Artes e fillo de Isaac—, presentou o volume de 690 páxinas Luís Seoane e Isaac Díaz Pardo. Cartas (1956-1979), nun recente encontro no salón de actos do Museo de Belas Artes da Coruña, onde debuxaron a natureza exacta dos vínculos entre estes dous emblemas da cultura galega.
Tal e como desvelan as probas escritas, tiñan estrondosos desacordos que cristalizaban en mordaces e acesas discusións. Pero a virulencia das súas colisións dialécticas era tamén a medida do moito que confiaban o un no outro e do fondo respecto que se tiñan alén das diverxencias conxunturais. A súa misión era conxunta. Revitalizar a produción artística dunha Galicia en moitos casos acurralada polos poderes fácticos. «É unha relación onde saltaban faíscas. Boas e malas, pero sempre creativas», incidía Díaz.
A unificación de todos estes retrincos de dúas experiencias humanas paralelas, pero moi conectadas permite adoptar unha visión máis global e unificada de aspectos tanto concretos coma xerais. Persoais e históricos. «Nos epistolarios hai unha resignificación do sentido das cartas. Por iso requiren lerse deseguido, porque adquire todo un significado especial. Case como unha novela», detallaba Axeitos.
Biblioteca del Exilio
A publicación forma parte da colección Biblioteca del Exilio, un proxecto da prestixiosa editorial Renacimiento, radicada en Sevilla. O selo andaluz leva anos apostando por revisitar e rescatar a obra dos centos de artistas que viron a posibilidade de recoñecemento do seu traballo ensombrecida por cuestións políticas. Aqueles que, como Luis Seoane, tiveron que facer a maleta e saír do seu amado país por medo a perder a vida. Tal e como advertía Axeitos, é fundamental que este tipo de exercicios literarios conten co apoio das institucións. «Non son obras de gran percorrido comercial, non teñen grandes vendas. Sen axuda institucional sería moi difícil a súa publicación», insistía.
O libro inclúe 332 misivas: 161 de Seoane por 171 de Díaz Pardo. A pesar de ser cartas de carácter persoal, redactadas sen intención de seren reveladas ao público, a través da súa escritura pode o lector asomarse aos mundos do século pasado, cando os pesados acontecementos da historia segaron, ás veces para sempre, milleiros de vidas posibles e de mentes brillantes en Galicia, en España e no planeta. O verdadeiro drama oculto, o que non aconteceu.