«A maternidade hoxe é moito máis desexada»

EXTRAVOZ OK

OKPAGINA4
PACO RODRÍGUEZ

Las matronas son una parte imprescindble del embarazo.Y no se puede concebir un parto sin ellas. Se encargan de que todo vaya a su ritmo y sea lo más natural posible. Pero saben que para que la atención sea ideal se necesitan más profesionales. Las comadronas gallegas piden más margen y autonomía durante las gestaciones.

19 nov 2017 . Actualizado a las 05:00 h.

Antes las solían llamar de otra forma: las comadronas. A Marta Bernárdez, presidenta de la Asociación Galega de Matronas (AGAM), le gusta de hecho más este apelativo. «Implica ser unha comadre, estar coas nais. En esencia, esa é a nosa función». Su título dice que son las enfermeras especialistas en ginecología y obstetricia. A lo largo de los años, han tenido que ir adaptándose a nuevas técnicas y también a nuevas realidades sociales, como el aumento de la edad media de las gestantes. «É unha maternidade máis tardía, pero tamén máis consciente. Estase a pasar do ‘vaia, xa toca ter fillos’, ao ‘este é o meu momento para telos’. Hai quen o ve coma un problema, porque non teñen a mesma enerxía e poden aparecer complicacións como a hipertensión ou a diabetes, pero eu vexo que é moito máis meditada e desexada». Trabaja en el área de Vigo. Se ha especializado en los partos a domicilio. Un servicio, aquí minoritario, que no entra dentro de la sanidad pública. «En Alemaña, Reino Unido, Francia ou Holanda si entra. Atendo un perfil moi específico de mulleres, moi empoderadas e seguras de si mesmas. Optan por esta fórmula porque tiveron unha mala experiencia anterior ou porque o ven coma un proceso de saúde. Ademais, non son partos de risco, como acontecía antes. Se hai placenta previa xa non pode ser no domicilio, por exemplo». ¿Y si la cosa se complica? «Faise inmediatamente o traslado ao hospital».

Isabel Abel es matrona en el paritorio Virxe da Xunqueira de Cee. «Ao ser comarcal, temos máis autonomía. Nos grandes impóñense máis os protocolos e a figura do xinecólogo no momento da expulsión, mentres a nós nos limitan á dilatación. O noso papel é o de levar o parto, a non ser que se complique. Velamos por que se den as condicións ambientais para que sexa o máis fisiolóxico posible», expone la matrona. Sobre el inevitable momento de pánico en el paritorio: «Trato de convencelas de que é algo positivo. Non teñen que pensar en que van parir, senón en que vai nacer unha vida». Abel comparte la advertencia lanzada por la OMS sobre el elevado índice de cesáreas y partos instrumentales. «A partir dos 40 anos recomendan inducilo unha vez superadas as 40 semanas».

Marta Bernárdez, la presidenta de las matronas gallegas, recuerda que la OMS recomienda el siguiente ratio: 500 partos al año por matrona. En Galicia la media es del doble, cuando no se llega a los 4.000. «En hospitais grandes, coma o de Vigo, as matronas atenden unha media de tres partos á vez. Ter un só é a excepción» ¿La solución? «Máis matronas!». ¿Por qué se decantan muchas mujeres por los hospitales privados? «Non son partos para nada máis seguros, pero si van atoparse cunha cara coñecida. A do seu xinecólogo. Pagas por niveis de atención». ¿Y qué opinan de la figura, no exenta de polémica, de las doulas? «Nós somos enfermeiras, cos catro anos do grado e co EIR, algo así coma o noso MIR, superado. Logo aínda vén a especialidade e dous anos de residencia en hospitais. Somos persoal sanitario cualificado. Elas non».

Inés Anido terminó su residencia en el 2015 y desde entonces ha trabajado mayoritariamente en atención primaria. En Bilbao, Noia, Santa Comba, Outes o Muros. La razón, la temporalidad de los contratos del Sergas, «tiven ata 20 nun só mes». Ahora, desde septiembre, se ha hecho un hueco en O Milladoiro. «A nosa figura, en xeral, é moi descoñecida. Facemos máis funcións do que a xente soe ter en mente: embarazo, parto e posparto. Somos as especialistas na saúde sexual e reprodutiva da muller. No Sergas o noso abanico vai dende os 18 ata os 65 anos». ¿En qué pueden ayudar si se pida cita en atención primaria para una matrona? «Traballamos a pelve para corrixir a incontinencia urinaria ou os prolapsos, educación e terapia sexual, métodos anticonceptivos, menopausia, ximnasia hipopresiva... Nós estamos para o normal, os xinecólogos para o patolóxico».

Por supuesto, también atienden a las embarazadas en el preparto. «Aquí o maior problema vén dado pola precariedade laboral. Teño estado en centros de saúde nos que era a sexta matrona pola que pasaba unha xestante». El posparto es otra de las etapas donde actúan las matronas de atención primaria. «Pola contra do que se soe pensar, é un dos momentos máis duros na vida da muller. Estamos aí para facerlles as revisións, ver se hai desgarro, controlar a tensión, que o útero volve ao seu sitio… Antes, as hemorraxias tralo parto provocan un alto índice de mortalidade».

De los 14 bancos de leche que hay a nivel nacional, el primero que ha incorporado una matrona es el del Clínico de Santiago, para la planta de neonatos. Ahí trabaja Diana Luque. «Con 100 mililitros de donación hacemos maravillas», subraya Diana que, al igual que sus colegas Isabel e Inés, forma parte del colectivo Alecría, de lactancia materna. «El 50% de las donaciones son de madres de niños ingresados. El otro 50% de madres del taller de obstetricia». Antes, también trabajó en paritorios. «Un parto perfecto es el que quiere la madre. A ellas les gusta sentir que no son parte de una cadena de montaje. A nosotras nos gusta humanizar el momento y, cuando una mujer queda contenta, ¡se acuerda de ti para toda la vida!». Y para terminar, ¿cuál fue el parto más largo? «¡Uf! Sin duda el mío. Duró 22 horas», sonríe Diana.

En hospitais grandes as matronas atenden unha media de tres partos á vez. Ter un só é a excepción»