Pescadería Tom, en Ortigueira: «O verán axuda, pero de quen vives é dos clientes do día a día»

ANA F. CUBA ORTIGUEIRA / LA VOZ

ORTIGUEIRA

Antonio y Sonia, en la pescadería con su hija, Elena, estudiante, que les echa una mano en vacaciones
Antonio y Sonia, en la pescadería con su hija, Elena, estudiante, que les echa una mano en vacaciones I. F.

Antonio Martínez Rego lleva 13 años en el sector, al que se incorporó hace una década su mujer, Sonia Orjales Lamelas, que se ocupa de la venta casa por casa

06 ene 2024 . Actualizado a las 05:00 h.

Hace 13 años que Antonio Martínez Rego (O Viso, Céltigos, 1974) comenzó a trabajar con su cuñado en la pescadería Barreira, en Xove. Poco después, hace ya una década, se incorporó a la actividad su mujer, Sonia Orjales Lamelas (Loiba, 1979). «Había aquí un matrimonio, el xa morrera e seguira o fillo axudándolle a súa nai, andaban de ambulantes, e ían deixalo. Díxonos se o queriamos e empecei eu», apunta Sonia. Compró la furgoneta y heredó las rutas por las que distribuían el pescado fresco, casa por casa.

Más adelante, a finales de 2019, la pareja decidió abrir la pescadería Tom, como conocen todos a Antonio, en la plaza de las Tres Farolas, en Ortigueira, en un local que ya había tenido este uso. Ahora, Tom se ocupa del punto de venta fijo y Sonia pasa buena parte de la mañana al volante. «Vou por todo o municipio de Ortigueira: San Adrián, Mera, Senra, Cuíña, Loiba, Céltigos, Espasante... o único que é fóra deste concello é O Freixo [de As Pontes]. Antes tamén ía a Mañón, pero parei porque me quedei sen xente. Tiña sete ou oito casas, uns foron morrendo e outros fixéronse maiores e foron vivir cos fillos, e as casas foron quedando baleiras», relata Sonia. Llevaba diez años trabajando en una panadería cuando surgió la oportunidad de cambiar de oficio. «Vin que me apañaba ben, porque xa co pan facía reparto», comenta.

La venta a domicilio constituye un buen observatorio sociológico. «Cada vez hai menos poboación nas aldeas, nos sitios máis apartados, ou morren ou van vivir cos fillos, e as casas baléiranse», constata. La caída demográfica condiciona su actividad y la ruta se va adaptando. Con la pandemia volvieron a llenarse muchas viviendas, «por xente que vive en Ferrol ou na Coruña e ten casa por aquí e veu pasala aquí». De hecho, para el negocio supuso «un empuxón, tanto na venda ambulante coma na peixería [que acababa de abrir]».

Reparto por el municipio

«A xente entrou en pánico, dicían que se ía bloquear todo, que non iamos poder conseguir peixe, que se ía acabar, e compraban [para llenar los congeladores]», recuerda. Salvo Espasante, donde recala casi a diario, el resto de parroquias las recorre una vez a la semana: «Os mércores vou a San Adrián, ás mesmas casas e coas mesmas persoas... e algunha vez chámate xente maior ou xente que vén de fóra para que lles leves o peixe xa preparado». En verano también ocurre, con los clientes fijos estacionales, que o bien acuden directamente a la pescadería, en Ortigueira, o llaman para pedir el producto limpio y listo para cocinar.

«O verán notámolo moito, triplícase o traballo, máis na peixería, pero tamén no reparto, porque aumenta moito a poboación [...]. Estámonos convertendo nun sitio só de turismo... hai que adaptarse. En Espasante nótase moitísimo, é unha loucura», subraya. En Navidad también crece la demanda, igual que en Semana Santa: «Son fechas nas que se move moito». Y nada más acabar las fiestas navideñas ya hay quien pregunta por la caballa: «Aquí é o que máis gusta, a sardiña, o xurelo e a cabala, tamén os lirios e a bacaladilla... en xeral, o peixe pequeno. E na súa temporada, o bonito é o rei», desvela.

Antonio madruga para ir a la lonja de Burela, su principal proveedor, y a veces también acude de noche a la rula de Celeiro. «Temos o que hai na lonxa a diario, de piscifactoría nada... Estes días de mal tempo veu moi pouca cosa, hai que comer o que hai», recalca Sonia. Esta es la temporada de la raya, la lubina, los chicharros grandes —«case non está habendo»—, la jibia —«aquí vén en decembro e xaneiro»—, los panchos, el besugo, los pintos —«só os hai no norte e a xente de fóra pregúntache que é ese peixe de cores»— o las maragotas.

Entre caballas y sardinas

«A finais de febreiro, principios de marzo, empeza a cabala, despois vén a sardiña...», enumera. Reconoce que cuando se hizo pescadera sabía poco del sector, «pero cando o mestre é bo non hai problema», ríe, en alusión a su marido. «Caímos nisto de rebote, fomos a pouquiños», repasa, contenta. «O verán axúdache a pasar o ano, pero de quen vives —enfatiza— é dos clientes de todos os días, e no verán dáche rabia porque ao mellor non os podes atender igual». «O noso é o peixe fresco, case todo de baixura (agás a merluza do pincho e moi pouco do arrastre), pero os turistas están acostumados ás grandes superficies, que teñen de todo todo o ano, e pídenche cousas que lles venden desconxeladas, pero que nós só temos cando é a temporada», apunta.

La clientela de todo el año «é esixente, sabe o que quere, cando é bo e cando non» y, añade Sonia, «algo quéixase dos prezos». «Iso que comparado co resto da alimentación, o peixe non foi o que máis subiu», sostiene. También suministra género al colegio de O Barqueiro, dos días a la semana. Esta pescadera, que dudó si seguir cuando se disparó el precio del combustible, confía en que la caída demográfica se mitigue: «E a ver se medra algo, polos que apostamos por quedar aquí».