Sobrevivín a unha noite de insomnio dentro dunha novela do chileno Ramón Díaz Eterovic. Heredia, o seu detective, é un individuo solitario que fala cun gato chamado Simenon, afeito a responderlle cun suave especticismo antes de seguir lacazaneando pola casa. Nunha pasaxe de La oscura memoria de las armas, o investigador pregúntalle polo lado da cama que preferiría para durmir, ao que o animal contesta coa altiveza propia da especie, seguro de non ter problema para prender no sono en calquera sitio. Tanto lle vale a soleira dunha xanela coma o colchón dun sabuxo. Simenon sabe que sempre durmirá mellor ca Heredia. Sabe que sempre durmirá mellor porque é un organismo predisposto xeneticamente para facer do descanso unha obra mestra. Os meus gatos durmían así estes días, con superioridade insultante sobre o ser humano, mentres eu peregrinaba por outra noite en branco dentro dunha película do francés Ladj Ly. Ademais de ser estupenda, Os miserables serve para explicar as causas polas que a violencia gaña terreo nas banlieues, os extrarradios empobrecidos onde vive a maioría da mocidade descendente da inmigración africana e magrebí. Hai marxinación, hai inxustiza. Hai resentimento, hai medo. Hai máis malleiras da policía ca égalité e oportunidades de vida digna. E hai un xuízo sumarísimo dos neofascistas contra eles. Sobre os perigos do racismo en Francia escribiu Jean-Claude Izzo, autor dunha triloxía noir que profetizou na década dos noventa as consecuencias da vaga reaccionaria que hoxe atravesa Europa. O seu policía, Fabio Montale, non ten un gato coma Heredia, pero comparten as mesmas trincheiras: «Cada ano borro da miña axenda os nomes dos amigos que dixeron unha frase racista. [...] E, sobre todo, aborrezo a quen non toma partido».. Hai un capítulo en Soleá onde o investigador pon unha casete de Mongo Santamaría a todo volume mentres conduce. Marsella, esa cidade que leva no corazón a pesar dos fanáticos e dos seus cómplices necesarios, espalla unha luz apoteótica sobre o Mediterráneo. Róubolle a elección musical a Montale e escoito agora Mambo Terrifico, xusto cando a tardiña esmorece máis alá da miña fiestra. A casa vaise enchendo dunha luz marsellesa, un ouro sereno e antigo. E creo escoitar o eco da xente que ao longo da súa vida pelexa duro por cousas fráxiles, doadas de perder: dereitos, liberdades. Esta noite asaltarei o sono coma un Simenon.