De cativos facíannos graza os borrachos. Os borrachos que aparecían nas películas co nariz encarnado e apenas conseguían mover a lingua, provocando situacións cómicas. Aparecía un deses personaxes na pantalla —camisa por fóra, suorentos, abaneando cunha botella de viño na man—, e había que prepararse para o estoupido da risa. Pero co tempo descubririamos que detrás do bebedor habitaba tamén unha alma triste. E que no consumo excesivo de alcol, infernos privados. Hai agora medio século que morreu John Ford, gran amigo da botella de whisky, un señor de orixe irlandesa que facía westerns. Para lembralo volvín ver A dilixencia. Nos seus fotogramas sobrevive un dos borrachos máis famosos da historia do cine, o doutor Josiah Boone que interpreta Thomas Mitchell. Sentín outra vez unha forte emoción cando, moi orgulloso, colle de ganchete a Claire Trevor —no papel dunha prostituta sinalada polas señoras da Liga da Decencia—, ou cando se prepara para atender un parto mentres pelexa coa tremenda bebedeira que leva enriba. «Son tan benévolo comigo mesmo que ás veces esquezo que podo molestar os outros», di cando lle recriminan unha falta de civismo. Esa frase explica a extraordinaria humanidade que desprende o compañeiro Boone. Un tipo indulxente consigo mesmo que tamén sabe selo cos demais, un individuo que non se esixe nada e lle esixe pouco ao resto da humanidade. Ou se cadra moito: deixar vivir. A dilixencia está chea deses momentos tan fordianos en que os golpeados pola vida se unen para axudarse. Para recuperar a dignidade perdida, para seguir insistindo. Ves a John Wayne achegándolle a cantimplora a Claire Trevor para que beba e todo está aí: nunha man que se estende. Cando rematei de ver a película lamentei que o doutor Boone non estivese ao meu carón, disposto a compartir unha boa esmorga. Tiña gana de deixarme contaxiar aínda máis polo seu espírito. De abrazarme á súa benevolencia. De saír á rúa na súa compaña e collermos rumbo ata a cantina mexicana máis próxima, moi cabaleiros e solemnes, cantando cancións de borrachos preparados para a inminencia do outono. Quizais lembrándolle á noite que existen estes versos de Anna Ajmátova: «Que nos importa á fin e ao cabo / que todo se convirta en cinza, / en cantos precipicios cantei / e en cantos espellos vivín». Seguro que sentíndonos vivos, insignificantes, en tránsito.