Esta lectora voraz que medrou no barrio vigués do Calvario con «lentes de cor lila» condensa a forza dos mitos e o valor das heroínas do cotiá
27 jun 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Miña señora, miña irmá, non sabedes con canta alegría recibimos a noticia de que será a homenaxeada o vindeiro ano co Día das Letras Galegas. Ao longo deste tempo de ausencia, non deixamos de nos recoñecer nas súas frases, nin imaxinar o propios que nos soan os seus argumentos. Botámola a faltar en todas as causas xustas que seguiron a precisar de voces que se rebelan contra o capitalismo, contra a violencia, contra o patriarcado, contra a censura... Porque detestabas a impunidade, repudiabas o abuso de poder e, especialmente, arrepiábache o poder de abusar. Observamos unha fotografía en branco e negro, apareces cun poncho lendo un manifesto na primeira manifestación contra a guerra do Golfo e imaxinámoste agora cunha palestina nos ombreiros expresando o teu rexeitamento ao xenocidio que se está a cometer con total impunidade aos ollos da comunidade internacional. Mudaron os espazos de conflito, pero aquí seguimos a loitar por «unha sociedade máis xusta, un mundo máis humano», como ti nos aprendiches.
O teu sorriso, Begoña, está en cada unha das fotografías. Ás veces prevalece o xesto á gargallada, neses casos cobra forza a mirada curiosa e, por veces, tímida, a da xornalista que escoita, que interroga e que se posiciona.
Aquela pequena que medrou no barrio vigués do Calvario e aprendeu francés nas clases de María Xosé Queizán, era tamén unha lectora voraz, paixón que che inculcara túa nai. Axiña soubeches que a túa vocación era o xornalismo e formaches parte das redaccións de Radio Noroeste, Cadena Cope e Radio Popular, ata te asentares na Radio Galega, onde te integraches no equipo dos servizos informativos, para recalar despois no Diario cultural. A túa preocupación daquela, sería a mesma de hoxe: loitar contra a manipulación informativa do ente público. Como muller de acción que eras, non evitaches os cargos e aí estabas no Comité de Empresa da Radio Galega ou, como xornalista, impulsando a Asociación de Mulleres Galegas na Comunicación, que se fundou o 8 de marzo. Nesa data simbólica percorrías as rúas da cidade co convencemento de que a igualdade é o único camiño, a carón das amigas, das irmás de loita que non cren nas rivalidades e si no entendemento mutuo, na sororidade, en xuntar forzas para sermos máis fortes e máis libres.
Coas túas «lentes de cor lila», que acompañabas tantas veces de prendas en tonalidades semellantes, detectabas as «heroínas do cotiá». Con esas historias, coas túas lecturas, coas túas vivencias comezaches a escribir sen moito convencemento e afirmabas que te considerabas «máis ca unha narradora, unha sorte de meiga de ínfima categoría», pois sentías que nada era demasiado orixinal. Crías que tecías anaquiños de vida coma quen xunta retallos vellos para facer unha colcha nova, pero fiabas novos referentes para nós. Sempre xenerosa, dicías revisitar os mitos como Álvaro Cunqueiro e facelo dende escrita antipatriarcal e feminista como Xohana Torres e María Xosé Queizán. Sentíaste a carón de Medea, de Helena ou de Clitemnestra, de Circe e de Penélope, tamén de Ofelia, de Morgana, de Andrómaca ou das amazonas. Nos mitos atopaches a xénese dos arquetipos que definen as civilizacións e decidiches poñelas no centro das novelas Circe ou o pracer do azul e Morgana en Esmelle. Mulleres fortes e apaixonadas, porque a súa condición de silenciadas, de excluídas, de secundarias obrigadas dotábaas dun potencial incalculable.
Miña señora, miña amiga, perdoade a desmedida extensión desta carta, agora máis ca nunca precisamos do voso conforto e da vosa amizade e sabemos onde procurala, nas páxinas da súa escrita. Grazas por mostrarnos os mares polos que navegar!