Cando como editor me preguntan polo futuro do libro galego, ou mellor: polo futuro dos lectores e lectoras en galego, case sempre respondo o mesmo, que o gran desafío da lingua é o gran desafio do país: a demografía. A demografía é o noso primeiro problema (económico, social, cultural). Non perdemos lectores en galego, estamos a perder poboación: rapaces e rapazas que poidan continuar a memoria, a existencia do mundo dos país e dos avós. Este xornal daba datos moi preocupantes o pasado venres: Galicia está a piques de baixar dos 2,7 millóns de habitantes. A pirámide de poboación, que nas sociedades en crecemento ten a base ancha (nenos e nenas de menos de dez anos) e o cume estreito (maiores de 85 anos), no caso galego amosa o que os especialistas chaman a gran barriga, figura de copa ou pirámide invertida, coa base nova cada vez máis estreita e o cume cada vez máis ancho, porque a esperanza de vida é cada vez maior.
Na pasada edición dos Premios da Cultura que convoca anualmente a Xunta de Galicia premiouse a iniciativa do Proxecto Apego. Anteriormente xa recibira o Premio Rosalía de Castro da Deputación da Coruña. Unha iniciativa que xorde no ano 2015 arredor da Coordinadora de Traballadores/as dos Servizos de Normalización da Lingua (CTNL) e que integra máis de trinta concellos a prol da socialización dos máis pequenos en idioma galego. Concellos urbanos, semiurbanos e rurais. Iniciativa privada, organizada como cooperativa de servizos, orientación, material pedagóxico e de lecer, redes de relacións, actividades, etc., pensada para as familias e, sobre todo, dirixida aos nenos e nenas de entre cero e seis anos. A lingua coma un tesouro a través do cal descubrimos o mundo e recoñecemos os valores do grupo social, os principios básicos que nos acompañarán sempre, os nomes primeiros das cousas.
A iniciativa é necesaria, intelixente e xenerosa, como corresponde case sempre a este tipo de propostas, e atinxe non só o ámbito rural, onde o idioma certamente segue vivo, senón os ámbitos urbanos e semiurbanos, onde se concentra a poboación, onde afincan os hábitos dominantes e os valores culturais de consumo, e onde a lingua galega máis dificultades ten de socialización. A política que se limita a ofertar a lingua en función da lingua dominante no ambiente penaliza gravemente o galego, na medida en que o acurruncha no ámbito da resistencia familiar ou na diglosia. Actuar sobre a poboación nova nos núcleos ubanos, crear espazos de relación e socialización, lecer e entretemento para os máis pequenos, vivir o idioma coma unha festa dende o principio da vida é fundamental para o seu futuro. Outra cousa é o castigo da demografía, que na miña opinión é un síntoma ao que haberá que volver noutra opotunidade.