A escapada estival permítenos gozar das exposición do Guggenheim. A grande antolóxica de Lucio Fontana, producida polo MoMA e comisariada pola compostelá Iria Candela, mostra un conxunto de obras de inestimable interese.
Despois da intensa pulsión da creación artística, instalacións, arte conceptual, videocreación, agradécese o retorno a formas plásticas máis espidas e vinculadas á beleza. A monografía de Morandi facilita o achegamento á inquietude creativa do artista, de xeito que nos obriga a devolverlle a mirada, nese goce da arte como un encontro circunstancial entre dous interlocutores descoñecidos.
A operación urbanística e arquitectónica de Abandoibarra, na marxe esquerda da ría de Bilbao, segue sendo, vinte anos despois, un compendio do bo facer para mesturar intencionadamente os vectores que crean cidade, espazos libres, rexeneración de contornos, mobilidade, transporte, cultura. Todo aquí ten un soporte urbano enlazado co Ensanche e coa cidade vella.
O centro Botín de Santander é, pola contra, un edificio singular sen-texto, tanto que as esculturas de Cristina Iglesias pasan inadvertidas sobre a superficie de formigón tintado. O edificio parece alleo ao contorno, salvo a lámina do mar que todo o integra; perdeuse a oportunidade de redimensionar ese treito da fronte marítima. Dentro, unha exposición magnífica de Calder, das obras non executadas dun artista en loita cos comitentes e os arquitectos. O deseño da montaxe é do propio Renzo Piano.
O centro Niemeyer de Avilés é unha operación prometedora, sempre e cando sexan quen de atopar unha alternativa ao eixe de infraestruturas que o segrega do núcleo urbano. Andan a traballar niso, pero mentres tanto todo se resente un pouco, incluída a programación cultural.
Este periplo sucedeu a un encontro na UIMP, organizado pola Asociación Plaza Porticada, que reuniu un grupo de militantes patrimoniais para volver falar da memoria, da historia, da tradición, o mito e a lenda, cheos de enigmas como capas que nos cobren e que hai que desentrañar nun combate contra nós mesmos. Convocábanos Peridis, arquitecto, escritor e analista do presente en tiras gráficas, emprendedor de emprego xuvenil, inventor de afáns… Entre outras cousas, falei do xogo de vitrinas: nas décadas precedentes dedicámonos a museizar a tradición e agora estámola sacando dos expositores para volver experimentar xogos, festas, costumes pasados.
Ante unha peza de Jenny Holzer, vinculada co Guggenheim desde o principio, penso na importancia que ten para un centro de arte o compromiso cos artistas. Despois de tanta experiencia, sempre queda o desexo de volver ao norte.