En 1960, Francisco Fernández del Riego ingresou como membro numerario na Academia Galega e tres anos despois, a proposta súa, a Academia acordou celebrar cada 17 de maio o Día das Letras Galegas. Del Riego pensaba que se hai un día dedicado á literatura española, con Cervantes como referencia, nós deberiamos ter un día dedicado á literatura galega relacionado con Rosalía de Castro e co libro Cantares Gallegos, o primeiro que escribiu na fala popular. Del Riego non coñecía a data da edición, pero na dedicatoria que a autora fixo á escritora Fernán Caballero figura a do 17 de maio de 1863 e elixiuna ante a proximidade do centenario. A celebración de 2023 é especial por ser o homenaxeado impulsor da iniciativa, e temos tantos libros e artigos recentes que falan con coñecemento e rigor do Fernández del Riego escritor que nada podo engadir e nestas liñas tentarei dicir algo do home peculiar que en certos aspectos Paco del Riego foi.
O primeiro a salientar é a súa paixón pola lectura. Leu desde neno, cando na vez de xoguetes pedía aos Reis Magos contos de Calleja. No bacharelato descubriu os clásicos e leu os máis deles; despois leu toda a vida. Pero ademais de ler moito, lía ben: amodo, moi amodo, para acadar a esencia do texto e o propósito do autor; e con esa fin chegou a facer lecturas comparativas da mesma obra en distintas edicións. Logo, poñería esas lecturas ao servizo da cultura galega.
Del Riego tivo curiosidade intelectual desde mozo. No ano que estudou en Madrid collía a bata branca dun compañeiro de pensión e coábase nas clases de Medicina e seguiu, interesadísimo, a polémica que sobre o hermafroditismo tiveron Marañón e o conde de Gimeno. Tamén pertencía a varias clas e puido ver representacións teatrais importantes, como a primeira de Divinas palabras no Teatro Español.
Traballador e ordenadísimo, tiña mentalidade executiva, polo que procurou transformar as ideas e proxectos en feitos. Era optimista, mesmo nos tempos máis adversos; amante da vida, amigo dos amigos e sen apetencias de poder. Soubo o que é facer favores ao ingrato, pero non se arrepentiu, nin gardou rancor. E non tiña que esforzarse para ser xeneroso. Era —dicía— cuestión de temperamento. Un día de 1984, mentres lle facía unha caricatura e falabamos dos momentos máis duros da súa andaina vital, comenteille que me recordaba a Xoán XXIII porque aos dous movíaos a fe. Fixo un aceno de sorpresa e respondeume:
—En todo caso, unha fe distinta a súa; pero pode ser. Era un home bo, de gran humildade e decatouse de que o mundo non podía paralizarse. El tiña fe en Deus, eu en que nin Galicia, nin o idioma galego, van desaparecer.
Afirmábao moi serio, con cara de neno e un purazo entre os dentes.