Que pensamos os homes sobre a prostitución?
OPINIÓN
A prostitución suscita moitas preguntas, e cómpre que os homes, tan acríticos ou mesmo conformes coa compra de sexo as abordemos con siso e cautela. As prostitutas están todas escravizadas? Que significa que moitas mulleres se prostitúan condicionadas pola precariedade, a pobreza, a estranxeiría irregular ou a toxicomanía? Hainas que se prostitúen voluntariamente? O traballo sexual implica sempre algún tipo de violencia? Que facemos coa masculinidade hipersexualizada en que somos socializados e que reafirmamos cun sexo onde quen paga manda? Por que asumimos a infelicidade derivada das carencias afectivas e sexuais que provoca o modelo en que somos educados? Que nos impide adoptarmos unha nova cultura afectivo-sexual?
No feminismo hai quen opina que a prostitución é sempre unha forma de violencia sobre as mulleres, unha «violación remunerada». En consecuencia, o consentimento dunha traballadora sexual sería tan irrelevante coma o dunha escrava. Pero tamén hai feministas que admiten que hai prostitutas que si deciden libremente, que si defenden a súa opción e reclaman os seus dereitos, aínda que a súa voz case nunca se escoite. Ignorar e silenciar estas mulleres e demandar a prohibición do traballo sexual sería un acto paternalista, puritano e moralista que non só non acabaría coa prostitución, senón que condenaría as traballadoras a unha marxinalidade que as faría aínda máis vulnerábeis.
No seu programa electoral do ano 2023, o PSOE declárase abolicionista e propón como medida sobranceira a prohibición do proxenetismo. A ministra de Igualdade anuncia agora que en setembro de 2025 vai levar ao Consello de Ministros un anteproxecto de lei para a abolición da prostitución, de cuxo contido, que aínda non coñecemos, deberiamos esperar que diferencie entre o traballo sexual —a prestación dun servizo acordado entre adultos— e o comercio de persoas —a escravización sexual—, e tamén que teña en conta que o modelo abolicionista nórdico —de desincentivación do consumo de prostitución mediante a criminalización dos putañeiros— leva a que as traballadoras sexuais procuren agachar os clientes e despracen a súa actividade cara a espazos que as illan e invisibilizan, expóndose así a maiores riscos.
A metáfora «o teu corpo é un campo de batalla», empregada por primeira vez en 1989 pola artista conceptual norteamericana Barbara Kruger, foi recollida en 1990 nun ensaio pola súa compatriota Susan Bordo. O corpo da muller vai ser proximamente o escenario do enésimo combate. Adoptaremos unha posición valente, pero tamén realista e pragmática, acorde cos dereitos humanos e consciente da sórdida realidade da prostitución? Apoderaremos as traballadoras sexuais cunha normativa que lles garanta a saúde, a seguridade e unhas condicións laborais normalizadas? Facilitaremos o abandono da prostitución e mais a inclusión social e laboral das antigas prostitutas? Atacaremos o proxenetismo? Erradicaremos as mafias? Evitaremos e reprimiremos o comercio de persoas con fins de explotación sexual e mais a prostitución coactiva? Cuestionaremos a aceptabilidade do consumo de prostitución? E, en canto aos homes: interviremos neste debate con autocrítica, humildade, empatía e prudencia?