A titulite é a valoración esaxerada dos títulos académicos e dáse no fachendoso que os ten e no acomplexado que adoece por non telos. En política, un currículo rico en titulacións e másters é unha porta entreaberta ao éxito, e un currículo falso que se descobre é unha xanela aberta de par en par ao suicidio político. Nos últimos meses destapáronse tantos currículos falsos e foron tantas as correccións que a fume de carozo fixeron altos cargos das Administracións nos seus que non pecarei de alarmista se digo que en España hai andazo de titulite. En realidade, a titulite en España vén de moi atrás, de cando o título máis valorado por nobres e plebeos era o de «cristián vello» e todos tiñan a gala vir dos godos. Ata o humildísimo Sancho Panza proclama, oufano, no Quixote: «Tengo cuatro dedos de enjundia de cristiano viejo». Porén, o cardeal Francisco de Mendoza y Bobadilla probara no libro El tizón de la nobleza de España, o máculas y sambenitos de sus linajes que, quen máis quen menos, a nobreza do século XVI viña de mouros e xudeus. E, claro, apareceron os xenealoxistas que a prezo de ouro facían virguerías limpando liñaxes. Ás veces, para dar máis credibilidade á invención, metían un devanceiro cun delito de sangue ou unha co de adulterio, que iso era peccata minuta comparado coa deshonra dun ancestral marrano.
Houbo quen tomou tan ao pé da letra o de vir dos godos que probou descender de Ataúlfo, e a profesora Aurora Egido fala dun arrieiro de Villalobos que se conformou con vir de don Pelayo, e do xenealoxista campión en fabulacións que atopou para o rei Felipe III ata 118 sucesións de Adán. Non é de estrañar que o século se enchese de contos, chistes, xácaras, pezas teatrais e xenealoxías paródicas que facían mofa das falsificadas. Quevedo foi o crítico máis golfo: «No pido calidades ni linajes / que no es mi pija libro del becerro».
Andazo de titulite houbo tamén en 1947 cando España se constituíu en reino sen rei e Franco foi rei sen coroa. Tanto se meteu no papel o Invicto que, ademais de restituír ás familias os títulos nobiliarios que a República lles quitara, arrogouse o dereito de concedelos. E fixo duques, marqueses e condes coma quen inaugura pantanos. Despois, Juan Carlos I deulle a Carmen, a filla, o de duquesa de Franco, e todo quedou de fábula. Tamén coa democracia houbo falsificacións a esgalla. Deuse a oportunidade de reclamar os títulos a quen non quixera facelo no franquismo, e foi o despiporre. O duque de Tovar, grande de España e militante de Fuerza Nueva, argallou árbores xenealóxicas que cumpría regar con cartos. Fuxiu a Nova York para non ser xulgado e alá ficou 20 anos, feliz, porque —dixo— «no hice nada malo».
E, ben pensado, os nosos devoradores de currículos tampouco.