Escribo ás poucas horas de coñecer o principio de acordo na Franxa de Gaza, co anuncio da volta dos reféns de Hamas (o que queda deles) e a liberación de presos palestinos por parte de Israel. Escribo con noticias aínda non totalmente confirmadas e no medio do gran escepticismo internacional respecto do futuro daquelas xentes e daquel país. Máis de 67.000 mortos, familias desfeitas, edificios estragados, infraestruturas derramadas. Que se pode agardar dun acordo que deixa fóra unha das partes fundamentais no conflito? Unha vez máis, a poboación civil é a principal vítima, e hai quen xa albisca o negocio. A reconstrución de Gaza vai ser unha das grandes operacións inmobiliarias do século, igual que no seu día o foron outros territorios devastados pola guerra: na Europa da Primeira e Segunda Guerra Mundial, en Xapón, en Indochina… Axiña entrarán os especuladores tamén en Ucraína.
Acaban de concederlle o Premio Nobel de Literatura a un autor que, segundo os críticos, é un especialista en apocalipse, László Krasznahorkai. Aínda non lin nada del. Onte os seus libros apenas estaban nas librerías. Os distribuidores andaban tolos movendo pedidos. Seica as súas novelas (unha delas traducida ao galego en Rinoceronte) afrontan a dura condición humana e o esforzo do ser humano para sobrevivir. Coñecín algúns escritores pesimistas. Sempre se dixo que o pesimismo non é máis ca unha visión documentada do optimismo. Un dos máis grandes, a quen algo tratei, foi Ernesto Sábato, o autor de Sobre héroes y tumbas. Era tan lúcida e tan demoledora a súa conversa que, logo dunhas horas de faladoiro, tiñas que envorcar unha boa dose de whisky para poder durmir. Outro autor, neste caso galego, confesoume hai pouco que o seu problema era a lectura dos xornais, as noticias da radio ou as propias redes. A información, certamente catastrófica, tíñao paralizado. «Para que escribir novelas se xa están aí os xornais?», dicíame.
Unha maneira de ver a realidade, dirán outros. Pero hai outra maneira de vela? A traxedia de Gaza e a Cisxordania, a masacre ou xenocidio dos palestinos por parte de quen historicamente aínda non hai pouco sufriu unha atrocidade semellante, enfronta o ser humano contra o seu rostro máis escuro. Canto tempo ha de pasar ata que os nenos e as nenas que hoxe viven esta traxedia poidan esquecela e recuperarse, no caso de que iso sexa posible? Canto tempo pasou dende a guerra en España, que aínda se axita na memoria dos netos e os bisnetos? Cen anos, din algúns especialistas. Canto tempo resiste a semente do resentimento, a vinganza, o axuste de contas, a ferida aberta na memoria dos que veñen despois? Como é posible, repito, un acordo sen escoitar a todas as partes? Non digo Hamas, que é un produto histórico fracasado. Falo dos palestinos, sen amparo, sen representación, sen recursos para sobrevivir? Nestas circunstancias, a esperanza é unha flor ben fráxil e pequeniña.