O Libro del buen amor é unha das grandes obras da literatura universal. É unha especie de autobiografía novelada, escrita por Juan Ruiz, Arcipreste de Hita. Hai unha primeira edición de 1330 e outra ampliada de 1343. Expertos medievalistas supoñen que é unha versión ampliada polo autor.
As palabras do título deste artigo pertencen a esa obra. Nela o autor atribúe a Aristóteles a seguinte sentenza: «Como dise Aristóteles, cosa es verdadera / el mundo por dos cosas trabaja: la primera / por aver mantenençia; la otra era / por aver juntamiento con fembra plasentera».
Juan Ruiz descarga a responsabilidade de tal afirmación no sabio grego, pero confesa que a súa propia experiencia lévao a crela acertada: «Omes, aves, animalias, toda bestia de cueva / quieren, segunt natura, compaña siempre nueva».
Ou sexa, que non se trata de crear unha familia, senón de gozar do amor nas súas múltiples manifestacións, das cales o autor dá abundantes exemplos, contando as súas andanzas amorosas con mulleres de todas as clases sociais da época. Foi encarcerado por levar unha vida disipada, impropia dun clérigo, e foi no cárcere onde escribiu o seu libro, que, unha vez publicado, ocasionoulle de novo problemas. Con todo, o libro rezuma humor e alegría de vivir. Prohibiuno a Inquisición e a Igrexa censurou algunhas partes, pero non o condenou na súa totalidade en ningún momento.
A primeira edición do Libro del buen amor atópase na Real Academia Española. Hoxe existen magníficas edicións, na linguaxe do século XIV e actualizadas á lingua actual. Non podo acabar este artigo sen animar os meus lectores a que o lean. Estou segura de que me agradecerán a recomendación.