En Vilaúde, parroquia de Mor, o tempo non se conta en días, senón en festas, colleitas e lembranzas. O que non se di, cántase no campo da festa ou murmúrase na beira do río Ouro. E hai cousas que só se entenden cando se volta. Uxía chegou no verán, xusto antes do San Cristovo. A casa da súa avoa Milagros seguía en pé, agardándoa coas fiestras rotas pero co olor a herba seca e loureiro. Chegaba rota por dentro, sen saber moi ben se era un regreso ou unha fuxida. Na mochila traía só roupa e a sensación de que se esquecera de quen era. Foi Sabela, veciña de sempre, quen a viu primeiro. Colleuna da man e levouna á casa de Branca, onde xa estaban Dorinda e Elvira, amasando empanadas para a festa do patrón. Falaban e calaban co mesmo peso: contaban cousas pequenas que sabían a verdade. Lembraban as danzas de antes, as comuñóns no campo da igrexa, os bailes na festa do San Pedro. “Todo cambia, pero isto somos nós”, dixo Elvira, mentres lle colocaba a Uxía unha rosa detrás da orella. Na noite do San Cristovo, co campo iluminado e a orquestra empezando a soar, Uxía sentiu algo novo: pertencía. Non porque nunca marchara, senón porque a lembranza non se esquece: espera. Despois baixou á Ponte Nova. A lúa sobre o Castelo de Castrodouro proxectaba a súa sombra antiga sobre o val. A corrente do río levaba nomes, cantigas e verbas vellas. E alí, entre o murmurio da auga e o arrecendo da noite, Uxía comprendeu que o que somos non se perde, agóchase onde nos queren ben. Sorriu. E coa cabeza alta, volveu camiñar cara á festa. Non era unha visitante. Era unha das súas.