«Nunca fago os cucuruchos coa páxina das necrolóxicas do xornal, é unha cuestión de respecto e educación», afirma
17 nov 2014 . Actualizado a las 00:45 h.Agora si, chegou o outono. A chuvia. A humidade no ar. E ese frío que cura facilmente cando fas brincar dunha man á outra unha castaña acabadiña de saír do lume. Si, estamos no tempo delas, e en Ordes abonda con camiñar cara a Alameda para decatarse de que xa están aquí. Antes de chegar ao concello, o recendo. Ao pasalo, o fume. E á altura da parada do Castromil, unha especie de locomotora e Benito Viqueira, o xefe de máquinas, coa súa boina.
Corenta anos dedicándose a asar castañas abondan para ser toda unha institución na vila. Quixo ser castañeiro desde neno, cando «vía a Manuela a das castañas, unha señora que se poñía diante da do Chocolateiro os días que había cine». E unha vida enteira neste oficio explica que o saiba todo deste froito seco. Lección número un: «A castaña para ben ser, ten que sacar a monda de dentro coa de fóra». Por iso el prefire mercalas en Porto, onde medran nun ambiente máis seco, algo que se nota moito ao asalas. Porque «a castaña se é boa, ten que estar ben asada en quince minutos».
Quince minutos nos que hai moito que facer. Primeiro, manter o lume, sempre feito con carbón, «a toda mecha». Logo ir asando as castañas nas tres alturas que ten o forno. E, como non, aplicar os trucos que brinda a experiencia, como tapalas cunha toalla para que o vapor da castaña non escape e quede asada por fóra pero brandiña por dentro; e remexelas a miúdo coas mans para que non se queimen. Iso si, sempre coa dereita, que seica xa está curtida.
E cando triscan ao apertalas, xa están listas para pasar ao outro lado do forno, onde agardan quentiñas a visita dos clientes, que proceden tanto da propia vila coma de fóra. «Para moita xente que está de paso», e os de todos os días xa non teñen nin que facer o seu pedido. «Xa sabes», dille un home. E inmediatamente Benito constrúe un cucurucho tamaño XL para albergar nada menos que vinte euros de castañas. E tamén hai quen busca un aperitivo: «Veño só por unha castaña que vou po tanatorio», coméntalle unha veciña. «E logo quen morreu?», respóndelle el. E a cambio da información, a castaña sae gratis.
E así tódolos días desde as catro da tarde? ou antes. «O domingo pasado subín ás doce para deixar o aparello instalado e ir comer ao Nogallás porque era o meu aniversario, pero comezou a vir tanta xente que xa non puiden». A recompensa foi xenerosa: «Vendín sete sacos de trinta e cinco quilos cada un», asegura. E non é de estrañar, porque atopar ringleiras de xente agardando polas súas castañas é moi habitual. O ano pasado vendeu á beira de tres mil quilos de castañas, e este ano xa leva mil. Por iso non dubida ao afirmar que é un negocio rendible.
Aínda así, as horas extra son habituais. Logo de apagar o lume na Alameda ás nove ou dez da noite, o traballo segue na casa, adentando cada castaña e preparando os cucuruchos, por tamaños de tres, catro e cinco euros para vender na Alameda; e segundo as idades dos nenos para os magostos dos colexios. Si, no mundo da castaña todo está medido, e incluso hai un código ético, que o leva a seleccionar as páxinas dos xornais coas que elabora os cucuruchos: «Nunca os fago coa páxina das necrolóxicas, é unha cuestión de respecto e educación».
Benito é consciente de que cando se xubile, non haberá quen o releve, porque «as mans hai que queimalas, o cartiño non vén só». Pero ata que chegue ese momento, seguirá asando castañas no lume envolto en fume. Vaia, como se fixo sempre.