«As pombas mensaxeiras son especiais, poden facer ata mil kilómetros nun día e non pesan nin medio kilo»

Ramón Iglesias Fernández (Covas-Viveiro, 1968) preside la Sociedad Colombófila Pombas da Mariña desde 1996, cinco años después de crearse, con José María Cabarcos López de primer presidente. Para los inexpertos en la materia, cualquier detalle o dato sobre la crianza de palomas mensajeras, con afán deportivo, puede resultar fascinante. «Somos criadores de pombas mensaxeiras _se presenta_ e concursamos na Federación Colombófila Gallega e na Federación Española de Colombofilia. De que se trata? De crialas e entrenalas. Como se entrenan? É un deportista máis. Cando teñen mes e medio empezan a voar arredor do pombal, máis ou menos unha hora diaria. Cando levan tres meses xa se poden sacar nunha cesta a varios quilómetros, chegando entrenándoas ata Piedrafita, a nivel do clube. Unha vez aí, empezamos a voar as pombas en competición coa Federación Colombófila Gallega. A primeira solta que se fai normalmente é dende Benavente, en liña media recta a Viveiro. Así, progresivamente, ata chegar a unha distancia, a final de campaña, que normalmente é Lloret de Mar. En total nove soltas ou concursos. É dicir, empezan nuns 200 e acaban en preto dos mil quilómetros». Las competiciones de la temporada de 2024 comenzarán el 24 de marzo en la localidad zamorana, para terminar entre los días 9 y 11 de julio en Cataluña, en esta ocasión en Canet de Mar.

«Todas teñen un instinto innato a volver ao pombal onde naceron, por elas mesmas e sen ningún tipo de entrenamento»

Iglesias Fernández continúa: «A mensaxeira é unha raza especial de pombas. Son liñas específicas para iso. Todas teñen un instinto innato a volver ao pombal onde naceron, por elas mesmas e sen ningún tipo de entrenamento. A nivel científico e biolóxico ainda non está claro, a día de hoxe, cal é o sistema de orientación que usan, que estaría encima do pico, aínda que sí se di que é polo magnetismo terrestre». «A colombofilia o que pretende é que a pomba desenrole a velocidade máxima posible. Para facerse unha idea, houbo anos en que soltándoas en Lloret de Mar (que é a solta estrella, onde os colombófilos queren brilar) chegaron ese mesmo día, á noite, ao seu destino en Galicia», añade. Y hablamos de ejemplares que pueden llegar a pesar «entre 450 e 500 gramos».

Una paloma mensajera logró llegar en 15 horas y cuarto desde Lloret de Mar a Lugo

dolores cela

Para conseguir una especie de Adrián Ben pero en paloma mensajera, el viveirense que vive la afición como el primer día, cuando era un chaval y le regalaron la primera pareja, explica el cómo: «Ademais do entrenamento, está a alimentación: comen unha mestura de grans, dámoslles vitaminas e controlámolas de peso. Tamén levan o seu servizo veterinario, vacínanse contra determinadas enfermidades, periodicamente analízanse os excrementos para saber se hai algún tipo de parásito ou complicación, baño dúas veces á semana...». Su equipo colombófilo lo forman un centenar de ejemplares: «Inicialmente van todas aos campeonatos, que se dividen en tres fases: medio fondo (ata 350 quilómetros), fondo (ata 650) e gran fondo (máis de 700). Pola idade, liña de sangre e estado de forma vas reiriando pombas para deixalas para sucesivas campañas, porque unha pomba dun ano voa ata 400 quilómetros, pois é un exemplar novo, mentres que as de dous anos son as que normalmente enviamos ás soltas máis longas».

Factores externos que pueden condicionar en el vuelo

En las sueltas la meteorología es crucial: «No caso de que as condicións sexan adversas, imos preparados con comida e bebida por se hai que esperar un ou dous días a que melloren. En ningún caso se soltan a sabiendas de que poda ser unha solta catastrófica». A mayores tienen su propio sistema de control, a través de la anilla que se coloca en la pata desde la semana de nacer y que es, subraya Iglesias, o «seu carné de identidad de por vida», los registros de censos de palomares se elaboran con periodicidad anual y «cada pomba leva o seu chip co que cando chegan ao seu pombal, onde hai una antena, queda rexistrada a hora da súa entrada», agrega.

«Cada pomba leva o seu chip co que cando chegan ao seu pombal, onde hai una antena, queda rexistrada a hora da súa entrada»

Hace dos años, la gripe aviar, recuerda, obligó a retrasar el calendario deportivo, «ainda que está prácticamente demostrado que non son portadoras dela», dice. Con respecto a la Ley de Bienestar Animal, valora que los colombófilos «xa imos un paso por diante, polo ben noso e pola inversión que realizas». A la hora del transportarlas se busca «que sexan as mellores posibles», en camiones debidamente climatizados, realizando paradas obligatorias y llevando toda la documentación en regla, incluyendo permisos, por si la requiere Tráfico.

«O clube da Mariña é dos que máis socios ten dentro da provincia de Lugo»

«En Galicia _indica el presidente de Pombas da Mariña_ hai uns 17 clubes repartidos entre as catro provincias. Na de Lugo son 4 e o que ten maior número de socios é o de Pombas da Mariña, que leva expedido máis de cen licencias». Además de mariñanos, hay algunos de la zona de Ortegal. «Co tempo, as pombas coñécente e saben quen é o seu dono», indica. El palomar lo tiene en Covas y una de sus inquilinas es Galerna, que quedó en 2015 primera en competición social, primera en provincial y terceraen  regional gallega, subraya.

Su papel en la historia y utilidad para la humanidad

«Ás pombas mensaxeiras _aclara el experto_ téñenlles dado usos un pouco peculiares. Elas nunca levan nada, sempre traen. Nunca se van, sempre veñen ao seu pombal. Antigamente, traían mensaxes dos soldados na guerra e tamén foron unha forma tamén de transporte en Barcelona entre farmacéuticas». Son animales que además de un valor sentimental para sus dueños y cuidadores, tienen otro que es económico. Y este puede llegar a ser tan significativo como los casos de New Kim y Armando, las palomas mensajeras más caras del mundo por las que se llegaron a pagar más de un millón de euros. ¡Y sin exagerar! Eran de Bélgica, país que sumado a Holanda es la «cuna real» de esta tradición, señala Iglesias, junto a Inglaterra, Alemania y Suecia.

---

---

---