Á tardiña penetras por vez primeira nun camiño que vai dende Acuncheira ata Cures. É bastante empinado, sobre todo no tramo final. Dende un alto da senda, observas no fondo, onde conflúen dúas ladeiras, o río que descende dende a fervenza de Cadarnoxo. Por un estreito leito de cantos, o sonoro caudal discorre entre carballos, castiñeiros, acacias, salgueiros, ameneiros, loureiros, piñeiros, freixos e algúns eucaliptos. E mesmo cerca dunha pontella, atopas un conxunto de hortensias en flor. Sentas na herba na beira do carreiro. Escoitas o son da auga, a súa canción, sempre a mesma música, pero con distinta letra.
Recordas o que non coñeces. E despois soñas. Soñas co descoñecido: un rostro amigo nunha paraxe distorsionada, enigmática. Soñas e escoitas: non din que somos o que soñamos? Lembras: a materia da que parecen estar feitos os soños, non era o que alimentaba a trama daquela mítica película, El halcón maltés, cinta de 1941 que dirixiu John Huston e protagonizaban Humphrey Bogart, Mary Astor e Peter Lorre e Gladys George?
Tamén o Faraón quedou durmido á beira dun río cando tivo o pesadelo das sete vacas lustrosas e fermosas e as sete esmirradas e esbrancuxadas. Na fábula bíblica o soñador era José, o fillo predilecto de Jacob, o que espertou os celos e a envexa de seus irmáns, que o venderon a un mercador que logo o revendeu en Exipto. O que sacou da cadea ao hebreo non foi a ciencia pragmática dos non soñadores, senón a súa boa relación co mundo dos soños. Foi esta a que lle permitiu ler os signos que enviaban os pesadelos ao Faraón, que, como recompensa o arrincou do cárcere e nomeouno primeiro ministro. Un soñador, como lle chamaban seus irmáns, á fronte do estado máis poderoso de Oriente Medio.
E entón, arrolado pola refrescante melodía da corrente, soñas con ler libros que aínda nunca viches. E falas en voz moi queda deste xeito: «Ler é como soñar esperto. É como vivir máis que unha soa vida. Por iso os libros, aínda que entren tarde nas nosas vidas, chegan a ser os nosos amigos máis fieis. Ademais, xúntannos e átannos dun xeito misterioso». E logo dun instante de silencio, engades: «Soñar. Calar. Charlar. Escoitar. Ler é un modo de vida. E é tamén unha forma de amar. É como penetrar nun vieiro coma este, silencioso, fresco, sombrío, un universo onde habitan criaturas que me ven e son invisibles para min».
Lembras. Non eran as dos labradores e mariñeiros casas de moitos libros, máis algúns había. Ademais dos tebeos, desde Mortadelo e Filemón, pasando polo famélico Carpanta, até El capitán Trueno e a súa loura princesa nórdica Ingrid, El Jabato, que tiña unha noiva romana, nós tiñamos acceso directo ás novelas do Oeste que devoraba o noso Rafa, mesmo ás veces collíamos as de Corín Tellado ás nosas irmás. Soñas. Percibes como corre pausadamente a auga sobre o seu leito de granito. E de súpeto vénche á memoria unha canción mexicana que cantaban os nosos pais nos días de festa: «De piedra ha de ser la cama, de piedra la cabecera, la mujer que a mí me quiera, ha de quererme de veras. ¡Ay, ay!, corazón...».
Miras para a sonora corrente. E mentres a contemplas evocas a nosa propensión a crer en pantasmas, meigas, espectros. Nós, compañeiros, criamos que os mortos volvían do outro mundo e que se nos aparecían no medio da noite. Non era así? Nós criamos no que nunca viramos, pero co que soñabamos: nesa procesión de almas en pena que vagaban a deshora pola aldea. Criamos na Santa Compaña, aínda que nunca nos atoparamos con ela na corredoira. Aquelas almas do purgatorio que nos atemorizaban caeron na nosa mocidade nun enorme desprestixio. Crer nelas era sinónimo de ignorantes e supersticiosos. Amén.