Paulino Vázquez fica diante das xanelas embazadas buscando absorto o mar inexistente da ría. Os seus ollos asombrados albiscan unha chaira lamacenta sucada por serpeantes veas de augas salobres, últimos vestixios dun mar en fuga. Estamos acostumados ao seu proceder e esperamos pacientes a súa reflexión. Nunca decepciona. O profesor diríxese a nós con voz entrecortada pola emoción que lle provocan as paisaxes cambiantes da ría. Quere coñecer o destino último da auga que sen pausa se baleiraba do esteiro. Meu compañeiro, fillo de mariñeiro, explícalle fachendoso o papel das forzas de atracción entre a Terra e a Lúa, e a consecuente deriva das augas cara ao océano; pero unha vez máis o vate deslígase das leis físicas e no seu discurso de réplica adiviñamos pinceladas dun realismo máxico.
Paulino propuña darlle un sentido lírico a un evento que por habitual e repetitivo vulgarizaba a paisaxe da contorna. Describía con alma de poeta un fenómeno natural, engalanando o medio de metáforas acaídas. Falaba de buscar, máis aló da orde establecida, unha razón aos procesos de mudanza que por un tempo acoutado deixaban un panorama vougo. A soidade abafante do espazo baleiro e a promesa redentora do eterno retorno confluían nas escenas cíclicas da ría. Que ou quen dirixe este mundo en movemento? Nada e ninguén.
Agora rememoro aqueles sainetes de instituto mentres acariño dous volumes con síntomas de envellecemento acelerado: páxinas amareladas e lombos acartonados. A persoal admiración polo autor lévame a celebrar os seus títulos: Un áspero tempo de caliza e seixo de desfacer entre os dedos. Nomenclatura xeolóxica labrada no lintel da entrada ao seu universo.
Debullar códigos
Non atesouro bagaxe literaria suficiente como para debullar os códigos ocultos do escritor. Con todo, estas referencias trasládanme a un tempo distante onde a pel das mans se resentía ao contacto con rochas ateigadas de fósiles, e o peneirado de areas, restos de paisaxes extintas, facíase interminable.
Xeoloxía, paisaxe, poesía. Unha tríade que gusto de perseguir na escrita. No seu día foi unha agradábel sorpresa achar entre os poemas de César Souto Vilanova unha peza sustentada a partir da linguaxe árida dos mapas xeolóxicos.
Os tecnicismos vanse deslizando nos versos, aproveitando a sonoridade cativa dun uso restrinxido, ata compoñer a súa visión do insenberg de Monte Louro. O vulgar granito, testemuña da axitación interna do planeta, é obxecto dunha disección lírica na que afloran primorosos nomes de minerais adobiados coas súas singularidades microscópicas.
Os versos de César permanecerán ancorados ás rochas perfilando a silueta alombada deste monte-illa, desta mole debruzada no mar.
No mesmo andel, reservorio das miñas neuras, dispoño as obras imprescindíbeis de Agustín Agra e Anne Michaels: Silencio e Piezas en fuga. Gozo destas lecturas nas que a xeoloxía, tratada con sensibilidade e rigor, protagoniza narrativas elegantes predestinadas a sedimentar nun lugar destacado no eido miscíbel das ciencias e as letras.
Fan visible a ciencia a través da literatura, embelecen as paisaxes con versos atinados, espertan emocións latentes nos corazóns de pedra… Longa vida aos escritores e á ciencia!
Imaxe do mar no seu devalo no esteiro de Noia