O antónimo de empatía é ecpatía, que vén sendo algo así como «a min só me importo eu, quero protagonismo, facerme popular e coñecido, facer o que me peta». Podería parecer algo banal, unha moda máis entre moitas, pero non o é. A ecpatía está calando fondo no tecido social, erosionando valores fundamentais que nos permitiron convivir en relativa harmonía durante décadas.
Se a sociedade chegou ata onde chegou foi, precisamente, grazas ao respecto polos demais, á capacidade de poñerse no lugar do outro, de coidar do común e preocuparse polo que sucede ao noso arredor. Agora, cada vez con máis frecuencia, o que se impón é o contrario: o individualismo extremo, a cultura do «eu primeiro», a falta de filtros, o desprezo polos coidados colectivos e a necesidade constante de sobresaír, mesmo pasando por riba dos dereitos e sentimentos alleos.
Médicos e mestres —referentes fundamentais de calquera sociedade que aspire a ser xusta e saudable— denuncian que trala pandemia aumentaron condutas agresivas, egocéntricas e carentes de empatía. Eles, que traballan coas persoas e para as persoas, veñen sufrindo agresións verbais e físicas nunca vistas. Só no Día do Apóstolo, unha ducia de persoas foron agredidas en Compostela, sen esquecer as pelexas e empurróns que vivimos xa con certa normalidade en moitos actos públicos. Non pasa en todos, pero si en demasiados. Aínda estamos a tempo de reaccionar. Sen empatía, a sociedade esfarela.
Isto pode explicar moitos dos sucesos que vimos sufrindo ultimamente: as pintadas nos monumentos, agresións ao patrimonio cultural, lixo nas rúas.