E tomaron sen ningunha oposición aquel cacho de terra que metía o nariz na auga do mar
19 oct 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Só. O tractor labrando os regos do día cando a campá daba a hora do Ángelus. Nese preciso instante os séculos latexaban nos castros de Neixón. Aló, naquel cabo da parroquia de Cespón, arribaron, sobre unha primitiva balsa de varas de piñeiro cubertas de xestas e fieitos, os nosos ancestros coas meniñas dos seus ollos tinxidas de medo. Encallaron na area dunha pequena cala cunha plana e arcaica nave cun mastro de espiño e unha vela de trapo. E tomaron sen ningunha oposición aquel cacho de terra que metía o nariz na auga do mar. Arrastraban con eles o aroma dunha estirpe xa milenaria, mais que fora expulsada do outro lado do océano.
Só. Ficou o tractor nos agros dos Fríos naquela afastada mañá de maio. Húmidos estaban os sucos na terra cando chegaron os sons desde o campanario da igrexa de san Cristovo deica o piñeiral das Bouciñas, onde túa nai parara para apañar as coles coas que acomerar os porcos. Naquel intre, o rapaz que ti eras tiña a mirada cravada no verdor da longa leira de trigo dos Lombos Jrandes, que brillaban baixo a luz azulada do mediodía. E o tractor, o primeiro e único que entrou na casa dos teus vellos, estaba quieto e mudo á sombra dos salgueiros que separaban as leiras das brañas solitarias dos Laguchos.
Só. Cando na fonte dos Fríos enchías de auga o caldeiro que levabas na man dereita, o motor do tractor apagouse. A nai cortou coa fouce na tira de terra das Cortiñas unas herbas para as galiñas e os coellos. Entón percibiches no morno aire da mañá un zunido lento e rouco. Non era o da máquina de labrar. Soaba o Pazó do Beatriz. O barco navegaba con ritmo cansino por diante da Punta do Capitán con rumbo ao Bodión. O motor de catro tempos acatarrado falaba das velas perdidas no mar de cabo Home, aló no exterior, na ría de Vigo, preto das Cíes. Aló onde os mariñeiros da vosa aldea loitaban con ondas que parecían titáns de salitre e escuma.
Só. Un día preñado de agoiros, o tractor ficou varado coma una gamela que metía auga coma un cesto diante da adega. Alí aguantou mudo á intemperie até unha madrugada de xuño. Entón, cando a vella miraba desde a fiestra como zarpaba do porto a nao do seu mariñeiro, apareceu unha sombra na corredoira. Un pouco despois, un home arrincou, non sen traballo, a máquina e liscou cara ao Montiño. Cando se perderon máis alá da casa dos Calceteiros, polo camiño de Brión, a muller chorou de pena e tristeza. Lembraba a alborada na que o condutor do tractor, envolto na néboa e baixo a protección das rachas últimas da escuridade nocturna, fuxiu pola pendente da horta e da eira, sen mirar para atrás. Ás costas deixaba a súa dona e un fillo pequeno. A vella laiouse para si: «A nosa filla, co seu neno, irá detrás del e nós ficaremos sós!».
Sós. Estaban cando se escoitaron os brúos das vacas nas cortes dos recordos. Soaron na escuridade e no silencio da noite. Palpitaba no aire o frescor do amencer cando o pai espertou. Ergueuse e vestiuse. Despois baixou para a cociña vella e prendeu o lume. Colocou a caldeireta con auga no trespés sobre a fogata e engadiulle as tonas das patacas, os carolos do millo e o farelo: o almorzo quente dos animais. Namentres traballaba no silencio e entre as sombras da alba, falaba e pregaba ao ceo. Primeiro amosou agradecemento por respirar a estar vivo xunto coa súa dona. Despois prometeu que nunca máis mercaría outra máquina para labrar. E rematou musitando: «O carro dunha soa vaca é suficiente para nolos dous».
Ao levantar o día, almorzou coa súa esposa a carón da lareira. E logo sacou a Pinta da loxa e encaixouna entre as dúas cabezallas da cucaracha. E pouco despois cargouna de esterco e inmediatamente levouna á leira da Boqueiriña. Cando rematou o traballo deu outra vez grazas e entón evocou a inmensa ledicia que destilaban os ollos da filla a tarde de maio na que chegou o tractor azul. E nese mesmo intre, as vacas volveron bruar nas húmidas cortes da memoria.