Defensa da memoria do noso espazo natal

BARBANZA

CÉSAR QUIAN

As preguntas xa son case tópicas: Por qué escribes? E, para quen escribes?

02 nov 2025 . Actualizado a las 05:00 h.

Hai uns cantos días parounos na beirarrúa unha muller loira, coñecida, á quen non mirabamos desde había bastante tempo. E falounos de que gustaba dos artigos nosos que publica a edición de Barbanza de La Voz de Galicia os domingos. Aínda que talvez ela non o notou, puxémonos colorados, como invadidos por unha sorte de vergoña, aínda tamén por unha invisible venda de orgullo. Tendemos a pensar que poucas persoas se poden interesar polas historias das que tratan os nosos textos, mais cando topas cunha persoa que, coma esta muller, che confesa un punto de admiración, non te vés arriba, sentes que che alegran o día e amósaste agradecido, moi agradecido. Foi pensando neste encontro absolutamente azaroso polo que reflexionaches sobre unha serie de interrogantes sobre a escrita e decidiches tecer un escrito para honrar a esta e outras lectoras e lectores, non demasiados, que supoñemos máis ou menos fieis.

As preguntas xa son case tópicas: Por qué escribes? E, para quen escribes? Para esta segunda interrogación recuperaches a afirmación do filósofo francés Gilles Deleuze: «Escribimos para os analfabetos», podiamos dicir para os ignorantes, entendidos estes como os que queren saber, os que teñen fame de saber máis. Isto á parte, e volvendo ao primeiro interrogante, talvez escribamos para intentar manter viva unha fráxil memoria do lugar, do espazo natal. Pero xorde a cuestión: é realmente posible permanecer fiel á memoria e ao lugar? Non o sabemos. Mais o que si parece certo é que un ten o deber de ser fiel á súa propia experiencia, ao vivido, que nunca é igual ao de calquera outra persoa. Escribimos talvez coa intención de nomear as cousas polo seu verdadeiro ser ou estar. «Escribir é unha viaxe nocturna, di Peter Handke, onde as palabras producen a luz que ilumina os sendeiros do bosque». A escritura sería, neste caso, unha expedición por esas paraxes boscosas. Nós, pola nosa parte, escribimos para non esquecer, para combater a soidade ou como un modo de amala. A escritora Ana María Matute sostiña e defendía a idea da escrita como unha forma de protestar.

Mais, como escribimos? A man e de oído, coma fai o noso mozo amigo Manu cando toca a guitarra e a gaita. Escribimos o que queremos, pois non somos profesionais da escrita, deses que moven tan rápido o pulso como baixan a petrina. Talvez escribimos porque non temos nada mellor que facer na nosa vellez e neste mundo preñado de crueldade. Neste senso, pódese entender a escrita como xeito de denuncia dos abusos dos poderosos que humillan impunemente aos pobres e febles con absoluta indeferenza. E pode que tamén escribamos para mitigar a nosa desesperación, angustia, a nosa impotencia diante dos que morren de fame, diante dos que sofren. Mais non somos profesionais, só uns afeccionados, afeccionados a emborrallar unhas cantas cuartillas cada día. Aspiramos a escribir co sangue coma tinta. Confesamos: mentimos e finximos a diario, mais tamén é certo que no único intre no que non o facemos é mentres escribimos, pois sempre o facemos sobre o vivido e camiñado. E tamén para retardar a pobreza do redactado, antes de que se converta en berro, nun grito que non pide unha esmola de duración. Pero si. Escribimos para sentirnos agradecidos de que aínda respiramos e estamos vivos neste mundo implacable.

Mais que saiban estas e estes amables lectores que escribir non é nada doado. É duro como fender leña ou picar pedras. En compensación, vemos saltar achas e faíscas coma cando os ferreiros martelaban sobre o ferro fundido. Así pois, pese a todos os detractores, en honra a estes fieis amigos e amigas, imos seguir escribindo. Como cando na escola redactabamos nas nosas pizarras as nosas aventuras para logo amosarllas á nosa amada mestra. E non mentiamos, como tampouco mente o bosque. Sembra temores entre a enramada a noite que vén chegando, caendo sobre o solitario buscador de cogomelos. Non mente o piñeiral. Tampouco nós cando lle declarabamos o noso amor á adorable mestra da escola.