Lea aquí os 10 relatos premiados no certame Contos de Primavera

La Voz de Galicia entregará este sábado 10 de maio, ás 12.00 horas, na sede de Conservas Calvo, os galardóns correspondentes ao oitavo certame literario Contos de Primavera. A continuación pode ler os dez contos que acadaron maior puntuación por parte do xurado, ordeados de primeiro a décimo tal e como segue: 

A lenda da moura, por Hugo Barca (Alcalde Xosé Pichel, Coristanco)

No corazón dos montes de Coristanco, onde a néboa baixa entre os piñeiros como un segredo antigo, atópase un lugar esquecido polo tempo, O Refugallo. É unha lagoa escura, envolta por xuncos e silvas, onde o silencio pesa máis ca o aire. Alí vive, desde hai moito tempo, unha lenda que os vellos aínda contan nas noites de vento e lúa chea. Din que debaixo daquelas augas habita unha moura, unha muller fermosa, condenada a vivir entre dous mundos por romper un xuramento sagrado. Non busca vinganza nin redención, só permanece alí, gardando algo que non se pode tocar: a memoria dun amor perdido, dunha vida que nunca chegou a ser. Cando chega o solsticio de verán, e o sol morre pintando de cor vermella os campos, algo esperta no Refugallo. Un cantar suave érguese dende o fondo da lagoa. Non é unha voz humana nin o son do vento entre as follas: é o laio da moura, repetido ano tras ano, como un recordo que se resiste a desaparecer.

Houbo quen tentou atopala, guiado por contos de tesouros afundidos ou pola simple curiosidade. Algúns volveron confundidos, sen lembrar por que foran. Outros desapareceron para sempre. Só uns poucos entenderon que o verdadeiro segredo da moura non é de ouro nin prata, senón feito de tempo, dor e silencio.

Aínda hoxe, cando cae a noite e a néboa cubre os camiños, hai quen cre escoitar aquel canto ao lonxe. Non se busca resposta, nin sentido.

Só se escoita, como se escoita o latexar dun corazón que aínda sofre, oculto nas profundidades do Refugallo.

As augas de Cerceda, por Daniela López (CPI O Cruce, Cerceda)

Cada verán, milleiros de persoas acudían ao Aquapark de Cerceda para fuxir da calor galega. Tobogáns xigantes, piscinas de ondas, flotadores chirriantes... Todo era ledicia e chapuzar. Pero o verán do 2024 foi diferente. Moi diferente.

A historia comezou o 2 de agosto, cando o socorrista da quenda de mañá, Miguel, notou algo estraño na piscina máis profunda. A auga tiña un matiz máis escuro do habitual, como se algo a nubrase dende o fondo. Mencionoullo brevemente aos seus compañeiros, pero todos o atribuíron a un fallo no sistema de filtración. Esa mesma tarde, unha nena desapareceu. Chamábase Lucía e a súa nai deixáraa soa un minuto para mercar un xeado. Cando volveu, a toalla estaba alí, pero Lucía non.

O parque foi desaloxado e comezou unha longa busca. Nada. Sen rastro. Durante os días seguintes, o parque reabriu, aínda que con maior seguridade. Pero entón comezou a espallarse un rumor entre os empregados: todos afirmaban ter visto unha silueta movéndose baixo a auga. Como un corpo humano... que nunca saíu á superficie.

A dirección prohibiu discutir o tema cos visitantes, pero os traballadores comezaron a dimitir un por un. Miguel foi o último en quedar. Non porque non tivese medo, senón porque sentiu que alguén, ou algo, o necesitaba alí. Unha noite decidiu meterse furtivamente no parque, armado cunha lanterna e unha cámara GoPro. Quería chegar ao fondo da piscina onde desaparecera Lucía. Cando mergullou, notou como a temperatura baixaba bruscamente. E nese silencio acuático escoitou algo imposible: unha risa.

Non era unha risa humana.

Miguel baixou ata tocar o fondo da piscina, e alí a viu. Un portón oxidado, que nunca estivera nos planos. Abriu. O último que gravou a súa cámara foi o seu rostro, bañado por unha estraña luz azul, mentres algo o arrastraba á escuridade. A cámara atopouse flotando na superficie dentro dunha bolsa impermeable. O parque foi cerrado, nunca ninguén máis se atreveu a volver pasar por alí. Pero, ás veces, en noites moi silenciosas, os veciños aseguran escoitar chapuzar e unha risa ao lonxe, como a dunha nena que xoga sen supervisión.

O pozo das mulleres de branco, por Mencía de Vicente (IES Terra de Soneira, Vimianzo)

Roldando o 1642, nunha aldea pertencente ao pobo de Vimianzo, importante polo seu castelo e dominado polos Moscoso, un grupo de mulleres foi asasinado.

Estes nobres eran moi crentes, polo que mandaban asasinar a calquera que levantara sospeitas de bruxería. E iso foi o que lle aconteceu a ese grupo de mulleres que a historia esqueceu, algo que ía cambiar 300 anos despois.

Marta era unha antropóloga. Mudárase xunto a súa avoa, que residía nesa aldea. A súa familia actualmente non era moi importante, pero tiña un pazo herdado dos seus antepasados. Vagando pola casa, a súa mirada cravouse nun retrato que non tiña nome. Marta decidiu investigar quen era a retratada. Rebuscando, atopou o diario dunha rapaza e preguntoulle á súa avoa quen era. Era a filla da muller do cadro, espetoulle tremendo, e recomendoulle non ler o diario. Marta non obedeceu. Pasou lendo ese diario semanas, ata que chegou a unha parte que ía resolver ese misterio.

23 de xuño de 1642. Acaban de apresar a miña nai e cinco veciñas máis. Atópanse na capela de San Roque, onde se reúne toda a aldea xunto co dono do castelo. Acabo de mirar pola xanela e estanas a levar pola calzada. Levan uns vestidos brancos. Tamén oín que van ser asasinadas onde se atopa o río.

Esas foron as últimas palabras dese diario, e Marta decidiu ir investigar. A carón do río atopou un pozo moi vello onde encontrou uns trapos brancos enlamados. Xa na casa preguntoulle á súa avoa se coñecía a historia, e contoulla. Os trapos eran os restos daquelas mulleres que foran tiradas vivas ao pozo e que morreran aos días.

A avoa contoulle que despois de ser asasinadas foron borradas do rexistro civil, porque non merecían ser parte da historia. Por meigas. Iso ía cambiar. Marta quixo escribir un libro como homenaxe, ao que titulou O pozo das mulleres de branco. Así foi como esas mulleres, anónimas, volveron formar parte da historia.

Pepe e a caixa da avoa, por Hugo Aldao (Fonteboa, Coristanco)

Na casa dos avós de Pepe sempre había cousas vellas, pero o que máis lle chamaba a el a atención era unha caixiña de madeira. Estaba na mesa do centro da sala, entre revistas e o mando da tele. Tiña uns debuxos estraños gravados: ondas do mar e estrelas. Sempre lle dera curiosidade, pero nunca se animara a abrila.

Unha tarde, Pepe quedou só na casa e pensou: «E se a abro?» Colleu a caixa, e abriuna. Dentro só había un papel amarelo, algo gastado, cunha frase escrita en letra rara: Cando o vento bisbe ao serán, busca a verdade alén do que os ollos ven.

Pepe quedou estrañado. Parecía unha mensaxe dun xogo de misterio ou dunha película. Preguntoulle á súa avoa Tati, pero ela só lle sorriu e dixo:

—Ás veces non hai que buscar tanto. Só hai que aprender a mirar.

Pasou días dándolle voltas á frase. Mirou o mar, escoitou o vento, seguiu co ollar as gaivotas. Nada. Ata que unha noite, coa lúa sobre o mar, entendeu. E todo pasou a ter máis sentido. Non había ningún segredo escondido nin un tesouro oculto.

A frase quería dicir que, ás veces, non hai que rebuscar tanto, só parar e fixarse mellor no que temos arredor. Galicia fala a través do vento, do mar, das pedras vellas. Sempre conta historias.

Só hai que aprender a escoitalas.

Desde aquela, Pepe gardou a caixa como un neno garda o seu primeiro debuxo. O que importaba non era o obxecto, senón o que lle ensinara: que as respostas non sempre están nun mapa ou nun enigma, senón na forma de mirar.

Ás veces só hai que abrir ben os ollos.

O segredo do faro de Fisterra, por Noa Trasmonte (CPR Manuela Rial, Cee)

A néboa abrazaba a costa como unha cortina de misterio. As ondas rompían contra as rochas, mentres o faro de Fisterra espertaba, facendo xirar a súa luz para desafiar á escuridade. Para Mariña, aquel lugar non era só a fin da terra, senón tamén o inicio de todas as historias que poboaran toda a súa infancia.

Medrara escoitando os contos do seu avó, o vello gardián do faro. Faláralle de naufraxios, de mariñeiros salvados pola luz e de almas errantes que aínda buscaban o camiño de regreso. Mais había algo na súa voz, unha sombra dalgún segredo, que nunca quixera desvelar.

Naquela tarde de primavera, o mar ulía a salitre e a promesa de tormenta. Mariña, impaciente e curiosa, decidiu que era hora de atopar respostas. Subiu pola costa entre toxos e herbas danzantes, ata que as pedras gastadas do faro lle deron a benvida. A porta, vella e oxidada, abriu cun renxido que pareceu espertar os ecos do pasado.

No interior, o farol xiraba con delicadeza, proxectando a súa luz sobre o océano sen descanso. Entre os vellos mobles e cadernos esquecidos, Mariña atopou unha pequena caixa de madeira. Dentro, unha nota amarelada polo tempo agardaba ser lida.

A luz non guía só os barcos. Tamén acompaña as almas que buscan paz.

Mariña sentiu un calafrío percorrerlle a pel. O avó sempre falaba do lume de San Telmo, aquel resplandor azul que protexía aos mariñeiros. Mais agora comprendía. A luz do faro non só era un sinal para os vivos, senón tamén un consolo para quen nunca regresara a terra firme.

Ao erguer a vista, a Mariña pareceulle ver algo no horizonte. Un titilar ao lonxe, como unha estrela que se despedía. E naquela fraxilidade luminosa, sentiu a presenza de seu avó, vixiante eterno da Costa da Morte.

O muño da Senra, por Mario Álvarez (Manuela Rial, Cee)

Nunha pequena aldea coñecido como A Senra vivía unha señora chamada Áurea. Ela non tiña nada que a fixese especial á vista dos demais, vivía como calquera outra persoa na aldea, na súa casa de pedra e traballando nos labores do campo. Non destacaba por nada extraordinario, pero si por formar parte dunha comunidade que daba valor ao cotián. Unha das cousas que fai especial ás aldeas como esta son os veciños e o que fan por mellorar a súa vida e a súa contorna, ás veces con pequenos xestos que deixan uns importantes recordos.

Nesta pequena historia, os protagonistas son Áurea e o Muño da Senra, unha construción que durante anos mellorou a vida da xente desta humilde aldea.

A Senra está situada no municipio de Dumbría, na provincia da Coruña. É un deses lugares que moitos poderían pasar por alto, pero que agochan moitas historias que vale a pena escoitar.

Na Senra, Áurea recordaba con nostalxia os días nos que o muíño seguía en funcionamento, dándose conta do importante que era para todos. O muíño era o lugar onde moían o millo, principalmente para usalo como alimento para as vacas, aínda que tamén se lle daba uso para facer a boroa.

Era un punto de actividade constante e necesario, e tamén unha escusa para o encontro e a conversa. Áurea lembraba con claridade como era aquilo de ir moer.

Tiñan un día e unha noite á semana asignados para usar o muíño. Pola noite ían recoller o que se moera polo día, e levaban consigo unha especie de facho fabricado dunha maneira artesanal. O que usaban para prender o lume era a dobla do xugo das vacas, que cando rompía ardía moi ben, ao ter pinque sacado do touciño.

Con aquela luz case máxica e coa compaña das estrelas no ceo escuro, os veciños da Senra facían camiños que hoxe parecen inexistentes, pero que entón estaban cheos de vida, pasos, risas, conversas e algún que outro namoramento.

O Muño da Senra non era só unha ferramenta de traballo, era lugar de historias compartidas e colaboración entre veciños. Co tempo deixou de usarse, como moitas outras cousas no rural, pero na memoria de Áurea e doutras persoas da aldea segue moi vivo o seu recordo.

Quizais algún día alguén decida restauralo, devolverlle a vida e facer que volva moer, non só millo, senón tamén recordos. Porque lugares como este non deben desaparecer, gardan a historia pequena, pero fonda, dunha aldea que soubo vivir con pouco e partillar moito.

Amigo demo..., por Grecia Helena Neira (IES Eduardo Pondal, Ponteceso)

Todo comezou aquí, nesta pobre casiña de poucas ventás que miran ao río Anllóns, na que residía coa avoa Xuliana, por culpa da emigración dos meus pais ás Américas. Eu era unha nena triste de once anos por non vivir con eles. Pero tiña un poder: podía falar co demo.

Xa o facía cando era máis pequena e dicíanme que iso era a fame, pero eu ben sabía que non, e demostreino en novembro do 1889.

—Ola, demo, canto tempo!

—Estiven moi enleado co traballo, contestou riseiro. Dime, que queres que faga por ti?

—Odio esta casa, quero que volvan os meus pais, respondinlle anoxada.

—Ai neniña... ese non é traballo fácil. O que podo facer é que vaias con eles. Pero terás que darme algo a cambio. Unha alma, por exemplo, ando escaso delas.

Aos poucos días, comezaron a acontecer cousas moi raras na casa: caían do teito patacas e pedras, á avoa unha man invisible beliscábaa, tiráballe dos pelos e cuspíaa, oíanse ruídos inquietantes... Non tardou en aparecer o demo.

—Non, demo...! Vas matar á avoa co desgusto! Non vou volver cos meus pais con estas trapalladas túas.

—Nena estúpida! Se a xente pensa que a casa está endemoñada, acabaredes deixándoa e a ti seguro que te envían ás Américas, respondeu el, moi rufo.

Non tardou en vingarse desa nena estúpida, pois as maldades que sufría a miña avoa comecei a sufrilas eu. Ata lle tirou un zapato aos dentes e a fixo sangrar! Os rumores estendéronse por Bergantiños e homes moi serios de Anllóns e Tella viñeron facer informes. Pola casa pasaron varios curas, o xuíz, o farmacéutico, o médico, o notario... e moitos veciños. E puideron tamén ver, sentir e oír cousas estrañas. A vella Xuliana non estaba tola! Todo era verdade grazas a min.

O arcebispo ordenou que nos mudásemos de casa. Tanto desgusto mandou ao burato á miña avoa pouco despois.

O demo e mais eu cumprimos o pactado: el recibiu a alma prometida e eu marchei ás Américas, pois os meus pais non tiñan con quen deixarme en Anllóns. Que os moradores vivan tranquilos na que agora chaman a Casa do demo.

El xa fixo o seu traballo.

O segredo da praia dos Cristais, por Sabela Villar (Alcalde Xosé Pichel, Coristanco)

Estaba eu sentada na praia dos Cristais de Laxe, xa se estaba a facer noite e os turistas foran marchando tras roubar un par de historias.

Si, historias, porque se sabes escoitar ben, cando o vento sopra no silencio da noite facendo chocar os pequenos cristais, en lugar do son de pequenas campaíñas poderás escoitar cada unha das historias daquelas coloridas pedras.

Que estraña era aquela praia, non si? En vez de area, cristais. Uns verdes, outros ámbar e incluso azuis. Nas noites máis estreladas, cando a luz das estrelas iluminaba a praia, as súas cores mesturábanse coas ondas do mar, creando un auténtico espectáculo visual.

Pechei os ollos e concentreime en escoitar a vida daqueles vidros xa pulidos polo traxecto que tiveran que pasar para chegar ata a praia laxense. Ao comezo só captaba o ruxido das fortes ondas que adoita haber nunha noite de principios de abril, pero pouco a pouco fun percibindo os pequenos murmurios dos cristais ata que puiden escoitar perfectamente cada unha das súas breves andainas.

O primeiro que escoitei foi a dun vidro ámbar: proviña dunha botella que levaba unha mensaxe dun antigo pirata que demandaba axuda, quizais nunca recibida, tras un naufraxio preto da illa de Ons.

Outro cristal menos pulido contaba unha recente discusión entre dous irmáns pequenos que estaban a xogar entre as rochas cun vaso cheo de area que rematou escachado e engulido pola marea. A mesma que capturou unha botella pertencente a unha festa na praia de Fisterra.

Todos aqueles cristais teñen cadansúa historia para contar, pero poucos son capaces de escoitalas.

Infortunadamente, esas historias están a desaparecer, cada noite que paso nesta praia son menos as historias que podo escoitar.

Mañá volverán novos visitantes, rapaces, turistas... Roubarán esas pedras e, con elas, algo que xamais poderá volver ser contado.

Un cristal mudo.

O carballo das almas, por Martina Lorenzo (Alcalde Xosé Pichel, Coristanco)

A lúa chea iluminaba o patio da casa de Mariña, e esta pediulle á súa avoa se lle podía contar unha historia. A avoa Maruxa, sentada á beira da lareira coa pandeireta pousada no colo, dispúxose a contarlle unha.

Nesta historia, en Santa María das Areas, contan que existe un carballo moi vello que xa nacera antes de que se levantase a igrexa da parroquia. Ese carballo ninguén se atrevía a cortalo, nin sequera a coller unha póla del, xa que se dicía que esa árbore agochaba as almas da xente que marchaba deste mundo.

Contaban que cada vez que alguén da aldea morría, o carballo perdía unha folla. Pero non todas as follas eran iguais. Se a folla caía suavemente e se pousaba no chan, dicíase que a alma da persoa chegaba en paz ao outro mundo. Pero se a folla baixaba xirando e se cravaba polas raíces, dicíase que a alma do falecido quedaba atrapada nalgún lugar.

A tradición dicía que quen collese unha desas follas podía falar coa alma da persoa que falecera, unha vez, nun soño.

A xente que ía a misa despois pasaba polo carballo para comprobar se había unha folla no chan. Se a atopaban, sabían que alguén da aldea falecera ou estaba a piques de facelo.

O avó

Mariña era unha rapaza que perdera o seu avó cando tiña dez anos. A partir da historia que lle contara a súa avoa pasaba horas e horas sentada ao pé do carballo da súa parroquia. Un día viu caer unha folla dourada. Sen pensalo, colleuna, levouna con ela e púxoa baixo a almofada.

Esa mesma noite, Mariña soñou co seu avó. Soñou que estaban nun prado e o seu avó cantáballe unha cantiga, como lle adoitaba facer antes de durmir, de pequena.

—Nena, estou ben, non te preocupes por min, dixo antes de desaparecer entre a néboa.

Ao espertar, a folla da almofada desaparecera.

Dende aquela, Mariña visita o carballo a miúdo. Séntase, pecha os ollos e escoita.

Así é como os de Santa María das Areas din que o Carballo das Almas garda a memoria dos que se foron.

O segredo do bosque, por Amanda Huiban (Alcalde Xosé Pichel, Coristanco)

Aquela fría noite, Lucas quedaba na casa dos avós, como adoitaba facer moitas fins de semana. O seu avó Manuel quentábase xunto á cheminea cunha manta vella no colo, mentres o neto o observaba cuns ollos curiosos, esperando a que lle contase unha das súas fermosas historias, aínda que hoxe ía sorprendelo cun conto real.

—Sabes, Lucas?, dixo o avó. Hai moitos anos, antes de que existisen estas estradas e casas, existía un bosque chamado Coristanco, igual que agora se chama este concello. Conta a historia que no centro dese bosque sinistro medraba un carballo xigante, tan alto que rozaba as nubes. Baixo as súas raíces, na terra húmida, achábase un tesouro e facíase chamar A luz de Breogán. Era unha pataca azul como o ceo, que empregaban os druídas para mellorar as súas colleitas.

Din que un pastor chamado Xoán, ante a desesperación pola seca no seu pobo, internouse un día nese bosque de Coristanco para buscar auga: nun río, lagoa ou fonte subterránea. Tras uns días de busca topouse co gran carballo e comezou a cavar, achando así a pataca azul. Pero ao collela, unha voz bisboulle: «Esta pataca debe ser protexida, xa que só emitirá a súa luz cos puros de corazón».

Sorprendido, o pastor regresou ao seu pobo coa prezada pataca e, para observala mellor, alzouna ao ceo. De súpeto abríronse as nubes e choveu por semanas sen parar. O pastor, asustado, devolveu a pataca ao seu lugar, xunto ao carballo, por medo a que caese en malas mans. Pasados os anos, cando este pastor xa era un vello, observouse un gran raio de luz azul que nacía do corazón do bosque e ascendía cara o ceo. Efectivamente, o verdadeiro de corazón atopara a pataca. Dende ese día, o pobo sorprendeuse pola boa calidade e cantidade das patacas que estaban a recoller.

Este suceso converteu Coristanco na terra das mellores patacas...

—E sabes o mellor?, continuou Manuel tras unha breve pausa. Que todo foi grazas a Xoán, o verdadeiro de corazón que atopou a pataca. O teu bisavó. O meu pai.

---

---

---