Dez plumas, cinco de primaria e cinco de secundaria: estes son os traballos máis puntuados polo xurado
09 nov 2024 . Actualizado a las 05:00 h.SENTIMENTOS, por Nuria Quintela Fontenla (CPR Manuela Rial Mouzo, Cee). Primeiro premio de primaria
Soa o espertador, é hora de erguerse. O primeiro que fago é abrir as fiestras de par en par e respirar o aire puro da mañá. Asoman os raios de sol. Hoxe será un día claro e caloroso, perfecto para pasar o día coa miña familia e amigos. Tal e como tiñamos planeado o día anterior, imos pasar o día no río. E, quen sabe, igual nos atopamos co Vákner! Vou correndo almorzar e axudarlle á miña nai a preparar as cousas. Estou moi leda. Chamo ás miñas amigas para que veñan. Xa temos todo listo e arrancamos.
Cando chegamos, descargamos as cousas do coche e o primeiro que facemos é deitarnos na herba. Que tranquilidade! Só se escoita o piar dos paxaros, os insectos, vemos as nubes pasar. Que ben se está no campo!
Poñemos os traxes de baño e baixamos ata o río. A auga está no seu punto. Pasamos toda a mañá bañándonos e facendo bromas. Xa chegaba a hora de xantar e, cando subiamos, polo medio do camiño, atopamos un coello morto. Deume moita mágoa. Sería obra do Vákner? O Vákner come animais? Quedamos mirando unhas para as outras e botamos a correr con todas as nosas forzas. Estará o Vákner preto? E se nos ataca? Que medo!
Despois de xantar puxémonos a xogar ao fútbol. Xogamos dous partidos e medio. Si, e medio, porque unha das miñas amigas lanzou o balón tan forte que foi para o medio das xestas. Enfadeime moito con ela. Enfadeime tanto que quixen marchar para a casa. Recollemos as cousas, e marchamos. Cando chegamos, pecheime no meu cuarto sen ganas de falar con ninguén. De alí a uns minutos chamaron á porta. Fun abrir. Era a miña amiga, e tiña o seu balón preferido:
—Toma! Regálocho! Perdoa por perder o teu!
Démonos unha forte aperta. Tiña tanto amor pola miña amiga que era imposible enfadarme con ela. Botámonos a rir, e tamén lle pedín perdón por amolar o día tan bo que estabamos e pasar, e por non poder ver o Vákner. Agora xa non podo saber se existe ou se non!
Cando me deitei na cama, púxenme a pensar en todo o que me sucedera ao longo do día, e caín na conta! Todo o que me pasara, os diferentes estados de ánimo, todas esas sensacións e emocións é o que lles pasa aos peregrinos cando chegan cansos á nosa bisbarra. Iso é o Vákner. Nós somos o Vákner. Todos temos no interior sentimentos e emocións. E só ti es o único que o pode controlar.
O VÁKNER CHEGA A DUMBRÍA, de Marina Andrade Fernández (CPR Manuela Rial Mouzo, Cee). Segundo premio de primaria
Nas noites de lúa chea,
pasaba un lobo pola aldea.
Era un lobo peculiar, gustáballe o luar.
Era grande e salvaxe,
cunha bonita pelaxe.
A xente tíñalle medo,
e o lobo non estaba ledo.
El quería facer amigos,
non quería asustar,
só quería agradar.
Así foi que decidiu
que de alí tiña que marchar.
Camiñou de monte en monte,
ata que chegou a Dumbría.
E tan o recibiron,
que decidiu que alí quedaría.
Cada día unha aventura
e algunha que outra travesura.
Tamén paseaba cos vellos do lugar,
cos que ás cartas lle gustaba xogar.
Recibía aos peregrinos e facíalles de guía.
Era o máis grande promotor de Dumbría.
Foron tempos de ledicia,
anos de moito agarimo,
pero o Vákner foise facendo velliño.
Camiñaba con bastón,
sempre con alguén ao carón.
Precisaba lentes, non vía ben,
dentes postizos para morder.
E chegou o día da despedida,
un triste día para Dumbría.
Vákner merece unha honra,
un monumento,
unha estatua feita con talento.
Onde a podemos colocar?
No medio do monte, ollando o Camiño,
para coidar dos peregrinos.
E alí estará para sempre,
para que todo o vexan
e ninguén esqueza a súa grandeza.
MEDO, de Nora Domínguez Rodríguez, do CEIP Vila de Cee (Cee). Terceiro premio de primaria
—Non é que non queira, avoa. É que non podo, dixo Lois.
Era un rapaz de seis anos, case sete.
—Necesitamos os cartos que nos dan polas pinas. Eu soa non son capaz de levar todo, replicou a avoa con ton de súplica.
Lois mirou aos seus pequenos ollos azuis, rodeados por unha delgada cara chea de engurras. Na cabeza levaba unha cesta enorme de pinas que tiña que vender en Fisterra. Seu pai estaba traballando, e a nai descansaba na tumba.
—Faino por túa nai.
—Despois do que me contaches dese V-V-Vákner..., tatexou Lois.
—É a realidade, e tes que enfrontala.
A avoa mirábao seriamente, á súa cabeza volvían os recordos, os berros, o sangue... Lois estaba aterrado, nunca antes sentira tanto medo. Estaba a punto de chorar, tiña un nó na gorxa tan grande que sentía que non podía respirar. Cos pómulos vermellos do frío e os ollos desorbitados ao neno escapoulle unha bágoa.
—Xamais me perdoaría se che pasase algo malo, meu neniño, tranquilizouno a avoa.
Ela tamén tiña medo, os recordos eran cada vez máis vívidos.
—Só preciso que me acompañes ata Fisterra, en cinco horas estaremos de volta en Lires.
O neno, aínda tremendo, deulle a man á súa avoa e andou ata o Fisterra na súa compañía, para volver só, manchado de sangue, entre bágoas e cos cartos das pinas dentro do peto do seu pantalón de pana.
—Polo menos agora terei para comer uns días, pensou.
(Dedicado á miña bisavoa, por ter que ir andando a Fisterra vender as pinas)
O VÁKNER, de Uxía Piñeiro, do Peleteiro (Santiago). Cuarto premio de primaria
Esta é a miña historia. E non precisamente agradable. Sei ouvear, ruxir, rabuñar... Son salvaxe.
Vivo nun bosque de Dumbría, co meu pai, aínda que en realidade non é o meu pai. Os meus pais de verdade morreron neste mesmo bosque, tropezando cunha raíz. Eu pouco lembro diso, porque apenas tiña tres anos.
O meu pai non é coma min. É moito máis grande, máis peludo, cos dentes moi longos e aínda máis feroz ca min. Iso é bo, porque así protéxome duns chamados... peregrinos? Non me lembro moi ben. O caso é que meu pai non é humano, coma min, senón que é un lobishome. Soará terrorífico, pero non. A min gústame. Cóidame e dáme de comer carne boísima, aínda que crúa. Non importa.
Non falamos entre nós, precisamente. Pero si que nos comunicamos. Non hai unha palabra exacta no galego. Lévome moi ben co meu pai.
Hai xente que se refire a el como Vákner. Téñenlle medo, ou iso parece. Eu tamén quero dar medo, pero el prohíbeme saír da casa, un oco nunha árbore, cando hai xente preto.
Tamén di que se alguén me ve non podería volver entrar neste bosque, e aínda menos na casa. Pero eu non entendo por que. Non me parece xusto. Decidín que eu tamén sairei asustar. De feito, sairei esta mesma noite. Oín que ían chegar uns peregrinos para durmir nun albergue preto do bosque, terán que pasar por el para chegar ao seu destino.
Collín unhas cantas follas para poñerme unhas orellas de lobishome, tamén unhas pedras para facer de cabeiros e cubrinme en barro escuro para parecerme a meu pai. Xa é noite, xa estou preparado. Oio pasos. Cada vez máis preto: 3, 2, 1...
—Buuuuuuhhhhh! Sooon o Váaakneeerrr...!
Como rin coa cara de medo que puxeron! E como correron, vaia se correron!
Non volvín saír poñer medo, aínda que non sei por que. Supoño que será pola reprimenda que me botou papá cando me descubriu.
Si, supoño.
A LENDA DO VÁKNER, de Iria Martínez Mosquera (CEIP Agro do Muíño, Ames). Quinto premio de primaria
Dise que, hai moitos anos, unha bruxa moi velliña intentou crear algo que dera moitísimo medo para espantar aos peregrinos que non tiñan boas intencións coa nosa terra.
Pero de velliña que estaba, a pobre non lembrou o conxuro máxico para facela, e creou a un ser chamado Vákner. Cando se decatou de que non daba nin un chisquiño de medo, decidiu soltar a criatura no bosque e crear o rumor de que era súper arrepiante.
Cóntovos isto porque era a miña veciña, e eu mesma estiven na súa creación. A verdade é que un pouquiño de medo dá, pero iso de que mide catro metros... Como moito, dous e medio!
Os seus ollos eran como os dun lobiño pequeno e inocente, os dentes non eran afiados, unha criatura moi fracucha. Pero, xa sabedes, agora con isto dos móbiles, televisións e redes sociais, a bruxa suxeriulle aos demais veciños e veciñas da aldea que se podía subir ao ti to e ao isagram, que era como lles chamaba ela, un vídeo no que dixeran que viran ao Vákner.
E, claro, todo o mundo o creu, todos estaban aterrorizados avisando a familiares, fillos ou amigos de que unha criatura enorme estaba solta por Galicia.
Moitos peregrinos decidiron non facer o Camiño de Santiago por se morrían comidos polo Vákner. E todas estas catástrofes só pola culpa da miña veciña bruxa!
Pero a ela, coma sempre, non lle importaba nada. Por isto mesmo non tedes que fiarvos nunca das redes sociais. Nunca saberedes se é unha velliña á que, está claro, lle falta un parafuso.
O INFLUENCER DE DUMBRÍA, por Adriana González Leira, primeiro premio de secundaria
Nas frías noites de inverno os habitantes de Dumbría sabían que non podían percorrer os montes. Corrían o risco de seren alcanzados e esnaquizados por un monstro que habitaba as súas fragas: o Vákner.
Quizais porque o bispo Mártiros non pisara xamais esas terras, non se decatou do perigo que corría cando no ano 1493 decidiu facer o Camiño a Santiago.
Aquela era unha noite triste. A néboa caía sobre o monte e os carreiros perdían a súa forma, deformados pola escuridade. Uns ollos feros e escintilantes asediárono. Mártiros comezou a tremer coma un fieito. Pero non era de medo, era de emoción! Acababa de descubrir unha estrela! Aquela criatura tiña carisma. E iso era exactamente o que el precisaba. Por fin a súa carreira de mánager despegaría!
O bispo estaba disposto a facer do Vákner un influencer. E así foi. Mártiros comezou a representalo e o monstro converteuse en lenda.
Durante séculos foi a estrela indiscutible dos montes de Dumbría. A súa sona era internacional e ninguén quería facer o camiño sen pasar a coñecelo.
Cando internet comezou a expandirse, a popularidade da criatura medrou aínda máis. Todos os peregrinos querían sacar unha foto con el. O Vákner e o bispo Mártiros crearon un perfil de Instagram: #O_Vákner_de_Dumbría. Nel daban conta de tódolos seus movementos: a posta a punto na perruquería da súa escura e mesta pelaxe, as rechamantes manicuras das súas longas unllas, as sesións diarias de ximnasia no Conco... Todos os seus movementos fixéronse virais na rede. O Vákner xa non era un influencer calquera, era «O Influencer».
DISQUE, por Carla Paz Martínez (IES Ramón Caamaño, Muxía). Segundo premio de secundaria
—Ese desghrasiado quitoume a filla.
—Aí atrás desapareseron tres pereghrinos pola sona de Dumbría, disque.
—Non sei que haberá por Fisterra, que lle apareseron catro ovellas mortas ao labregho.
Din cousas e nunca saben do que se trata. Falan sen saber e tan só opinan de cousas que non ven ou escoitan, pero ao final é mellor que ninguén saiba a verdade. Todos vivimos máis tranquilos na ignorancia. Aínda que pensen que xa non estou, sigo facéndoo, e para min é xenial. Tan só unha persoa escribiu sobre min, un tal Mártir. Chamoume Vákner, e entón comezaron as teorías: que se wagh, que se wakkner, parvadas. O certo é que non sei que significan esas palabras, pero sei ben quen son.
—Desapareseu unha nena en Fisterra. Tan todos conmosionados e á vez horrorizados, miña meniña.
—A onde chegará isto?
Gozo escoitando cada palabra que sae das súas bocas, sabendo que son eu o protagonista da historia, e o mellor, ninguén o sabe. Poder facer o que quero e cando quero faime sentir poderoso, aínda que supoña anos de terror para outros. Declárome culpable das súas desgrazas. Todo isto anímame a seguir, pero non son mala... ía dicir «persoa», pero non quero considerarme un deles. Deixémolo en que non son malo.
Despois de tanto tempo creando horrores, é hora de dar a cara. Afirmar o que todos pensaban e, de novo, desaparecer. Comezarán a falar e falar, como sempre fixeron.
—Ese desjrasiado foi quen me quitou a miña filla.
VAKARIA E NERIO, por Gaizka Lago Elorza (CPR Manuela Rial Mouzo, Cee). Terceiro premio secundaria
Manuela era unha muller devota, traballaba dende había catorce anos como asistenta do bispo Mártir, tiña unha filla chamada Vakaria de dezanove anos. O seu soño era peregrinar a Santiago de Compostela. O bispo recibiu un día unha carta do Conde de Altamira para invitalo a pasar unha tempada en Corcubión. Mártir comentoulle a Manuela e a Vakaria de facer a viaxe xuntos. Elas aceptaron sen dubidalo.
O 27 de outubro de 1489 saíron de Armenia. O camiño fíxoselles longo e esgotador, pero moi interesante. Cando chegaron a Corcubión, Vakaria coñeceu ao sobriño de Mártir, un mozo chamado Nerio, do que se namorou namais velo. Foron moi felices ata que Nerio tivo que marchar coa expedición de Cristóbal Colón, un navegante que pretendía descubrir novas terras.
Un mes despois de que Nerio marchara, Vakaria soubo que estaba preñada. Non sabía nada do seu namorado e choraba noite e día. Cando naceu o seu fillo, ao que chamou Vákner, mestura dos nomes de seus país, decidiu volver a Armenia.
Nada máis saír de Corcubión, á altura de Dumbría, unha manada de lobos atacouna e quedou gravemente ferida. Un deles colleulle o neno e ela nunca máis o volveu ver. Non puido seguir o camiño, polo que deu volta para Corcubión e alí estivo ata que o seu namorado volveu daquela longa viaxe.
A lenda conta que se criou cos lobos e que volve cada noite ao monte Pindo para berrar pola súa nai. Pero as lendas, lendas son.
A VELLA E O VÁKNER, por Lara Caamaño Alvite (IES Ramón Caamaño, Muxía). Cuarto premio secundaria
Cando viviches tanto coma min, aprendes a recoñecer o perigo antes de que se amose de todo. Chámome Clara, aínda que por aquí coñécenme como «a vella». A miña casa é de pedra, pequena, pero forte, cunha cheminea que nunca deixa de botar fume. Aquí vivo soa, rodeada de árbores altas e o murmurio do vento. Aínda que che contarei un segredo: non só son unha anciá calquera. Se algo me deu a vida é forza e resistencia.
Todo ía ben na miña vida tranquila ata que apareceu o Vákner, unha figura alta e sombría que comezou a deambular polo bosque. Ao principio, crin que só era un deses mozos ruidosos, pero axiña notei algo estraño. Nunca estaba só. Sempre o acompañaba un grupo de amigos escuros, sinistros, que rían demasiado forte e bisbaban cando el non miraba.
Un día atopeime con el xunto ao río, só por unha vez. Aproveitei a oportunidade para achegarme e falar.
—Eh, rapaz!, díxenlle coa miña voz áspera de vella sabia. Eses amigos teus non me gustan nada!
Miroume sorprendido, pero rapidamente apartou a vista. Había algo bo nel, podíao sentir, pero eses tipos estábano consumindo.
—Non son tan malos, murmurou mentres xogaba cunha pedra, como se evitase pensar demasiado niso.
Mireino fixamente. Sabía que tiña que dicirlle a verdade, aínda que lle doese. Advertinlle ao Vákner que os seus amigos estábano levando polo mal camiño.
Aínda que non respondeu, souben que as miñas palabras lle afectaron. Esa noite, as sombras achegáronse á miña casa e, cando el apareceu, xa non era o mesmo, controlado por eles. Cando semellaba que todo estaba perdido, o Vákner tamén bruou, recuperou o control e liberouse das sombras. Ao día seguinte, agradeceumo, pero lembrei que foi a súa decisión loitar. Dende entón camiñou só, en paz, e eu seguín coa miña vida, lista para a próxima festa.
A LENDA DO VÁKNER E A LÚA ENCANTADA, por Irene Fernández Capelo (CPR Manuela Rial Mouzo, Cee). Quinto premio secundaria
Nunha noite de lúa chea coas estrelas brillando coma diamantes no ceo, a pequena vila de Cee estaba envolta nunha calma misteriosa.
Os anciáns contaban que nesas noites, o Vákner, unha criatura máxica e temida, vagaba polos montes da contorna protexendo segredos antigos.
Maruxa, unha rapaza curiosa e valente, decidiu que era hora de descubrir a verdade sobre o Vákner. Armada cunha lanterna e un amuleto da sorte, adentrouse no monte. A medida que avanzaba, a lúa parecía guiala, iluminando o seu camiño entre as árbores.
De súpeto, un resplandor azul apareceu diante dela. Era o Vákner, pero non era a besta feroz que todos describían. Tiña unha pelaxe brillante e uns ollos que reflectían a luz da lúa.
—Quen es ti? Por que queres entrar no meu dominio?, preguntou cunha voz que resoaba coma o vento entre as follas.
Maruxa, sen medo, respondeu:
—Son Maruxa, e quero coñecer a túa historia. Non creo que sexas o monstro que todos din.
O Vákner sorriu, revelando dentes afiados, pero non ameazantes.
—Hai moitos séculos, fun un gardián da lúa. A miña misión era protexer os segredos da natureza e manter o equilibrio. Pero os humanos, co seu medo e ignorancia, convertéronme nun ser perigoso e así as miñas fazañas eran vistas coma lenda de terror.
Maruxa escoitou atentamente mentres o Vákner contaba historias de tempos antigos, de como axudara a manter a paz entre as criaturas do bosque e os humanos.
—A lúa é a miña aliada, dixo o Vákner. Cada noite de lúa chea, renovo o meu compromiso de protexer este lugar.
Impresionada pola sabedoría e a bondade do Vákner, Maruxa prometeu levar a súa historia de volta á vila. E así o fixo. Co tempo, os habitantes de Cee comezaron a celebrar a noite de lúa chea como un momento de harmonía e respecto pola natureza, sabendo que o Vákner, o gardián da lúa, velaría por todos eles.