«(...) Quen lle chamou a Costa da Morte era un padriño que sabía bautizar, dicía Andrés aos seus 90 e tantos e Andrés sabía do que falaba porque el mailo topónimo de Costa da Morte son case coetáneos. Como pasara antes co Finisterre a potencia do topónimo é tan bestial e reforza tanto unha identidade colectiva que en pouco máis dun século quedou asentada nos nosos imaxinarios coma unha verdade de raigames antergas (....)»
07 may 2017 . Actualizado a las 05:00 h.[Moitas veces falamos de atopar o noso lugar no mundo, e ás veces ese lugar ten unha lonxitude e unha latitude determinada].
Explicando o Google Earth, un dos seus creadores sinalaba o feito de que de entre todos os lugares do mundo, de entre todas as posibilidades que había, por cada nova versión... que era o primeiro que buscaba o usuario?... pois a súa casa, o seu barrio, a súa aldea. No meu caso esa primeira busca foi Sardiñeiro. Anos máis tarde a Volta pasou por Sardiñeiro e nós baixamos vela. Os ciclistas ían chegando e a xente saíu a estrada, pero eu quedei no Lestón. Na tele mostraban algo máis interesante que as borrosas e veloces figuras dos ciclistas. Un fermoso plano aéreo seguía o litoral descubrindo aos poucos unha costa que coñezo coma a palma da miña man.
O sol batía no mar devolvendo unha gama interminábel de cians tropicais e a area, perfilada de afadas rochas e verdes piñeiros, víase branca coma a neve. O Coto, o Rumbo, As Espardellas, O Furadiño, O Petón de Rocín... eran os mesmos polos que xoguei de nena, pero naquel plano de helicóptero, todo resultaba magnífico: esa escala imposible, ese punto de vista de paxaro... era a miña casa, pero como nunca a vira, minto, como vira nas películas, nas películas de Hollywood. A imaxe e a emoción quedaron fixadas no meu maxín e non foi ate despois que pensei que para alguén que non coñecía Sardiñeiro aquelas imaxes non deixaban de ser unhas praias bonitas, un mar verdeazulado... a complexidade da emoción que eu sentía estáballes negada a aqueles espectadores: só lles quedaba a paisaxe.
Manolo Vilar di que sen espazo non hai historia e leva máis alá esa afirmación explicando que a memoria colectiva, sen a cal non nos entendemos, non podemos vivir xuntos, está ancorada nos espazos. Feita de sedimentos. Por iso hai que contribuír a ser dun espazo. Nesta sociedade líquida de Knowmads pode haber algún compromiso tan desafiante?
Contribuír a ser dun espazo. Gústame tanto esta frase e explica tan ben o que eu quero contar que se por min fose pintaría cada muro, cada fachada, cada rotonda con ela. Memoria, espazo e identidade: a tríada gravitatoria desta Fisterra nosa. Só fai falla viaxar ao faro e sentarse a ver o solpor confrontando o punto onde o ceo e o océano se atopan. Punto máis occidental de Europa din, e isto é xeograficamente incorrecto, pero tanto ten. Unha vez alí a pulsión do espazo trasládanos case sen querelo a un dos bordes do real, unha fronteira cósmica, O fin do mundo coñecido: o Finisterrae. De aí en adiante será o territorio dos monstros mariños e os dragóns. Pasaran os séculos para que isto volva suceder. Quen lle chamou a Costa da Morte era un padriño que sabía bautizar, dicía Andrés aos seus 90 e tantos e Andrés sabía do que falaba porque el mailo topónimo de Costa da Morte son case coetáneos.
Como pasara antes co Finisterre a potencia do topónimo é tan bestial e reforza tanto unha identidade colectiva que en pouco máis dun século quedou asentada nos nosos imaxinarios coma unha verdade de raigames antergas. Unha memoria e unha identidade de construción relativamente recente cuxa narración é tan poderosa que se volvemos imaxinarnos no faro nese solpor de antes a nosa imaxinación será inmediatamente reclamada por esa bravura dun mar bipolar que entrega e quita coa mesma facilidade. Penso daquela noutro Manolo, esta vez de Barrera e naquel momento, hai agora máis de 10 anos no que lle preguntei pola súa relación co mar, eu que tanto lera sobre o sublime, atopei na boca daquel home a máis bonita e comprometida resposta, un perfecto oxímoro: eu sen o mar afogo, dixo. Non creo que Barrera dedícase moito tempo á contemplación do océano máis existe nel un compromiso tan absolutamente conmovedor que nunca volvín contemplar a paisaxe do mesmo xeito.
DNI. Olaia Sendón. Nacida en Ourense, no 1978. Agora reside na Coruña. Licenciouse en Comunicación Audiovisual en Barcelona e, dende o ano 2002, é docente na Escola de Imaxe e Son da Coruña. Varias das películas que fixo están baseadas na Costa da Morte, para ela unha zona de referencia, tal e como acredita con este texto que escribe. Os fabulosos irmáns da luz, por exemplo, é un dos títulos. Aborda a memoria do cine como espazo colectivo a través dos espazos que o acolleron. Foi estreada en Muxía. Crebas é outro dos proxectos, unha longametraxe sobre a visión do mar na Costa da Morte a través das cousas que chegan á ribeira. Dende documentais á ficción publicitaria, Olaia Sendón ten tratado distintos xeitos de contar, tendo levado por iso recoñecementos a diversos niveis.