Cando Julio Camba morreu na clínica Covesa de Madrid o 28 de febreiro de 1962, o xornalista Manuel Aznar, unha das biografías máis aventureiras do xornalismo español, deixou escrito: «Chamábame director, pero a Camba nunca o dirixiu ninguén. É o espírito máis libre que xamais coñecín». E tiña razón. Chega con ollar a súa biografía.
Nacido en 1884 en Vilanova de Arousa (Pontevedra), Julio Camba escapou da súa casa aos 13 anos e embarcou para a Arxentina, onde colaborou en publicacións anarquistas. Aí comezou a vigorizarse o seu espírito ácrata e, sobre todo a súa paixón polo xornalismo crítico. Regresou a España e estivo no Diario de Pontevedra, e logo foi para Madrid onde recuperou a súa proximidade cos anarquistas e onde escribiu para El Porvenir Obrero. Despois, recomezou en Turquía a súa xeira de correspondente internacional, que seguiría en París, Londres, Berlín, Roma e Nova York. Terminou no ABC, e o banqueiro Juan March pagoulle un cuartiño no Hotel Palace ata que morreu.
Cando finou, Gonzalo Torrente Ballester, que o consideraba un mestre do xornalismo, despediuno con palabras moi sentidas: «Vaia tranquilo, querido Camba, a pesar deste esquecemento. Así as gastan aquí, onde a indiferenza sobrevive á morte, onde o talento é unha incorrección imperdoable: pero xa se sabe que para todo verdadeiro enxeño existe un renacemento. Haberá un mañá para o de vostede».
E hóuboo ¡e segue a habelo! Porque a memoria de Camba segue viva nas súas páxinas sen comparanza, nas súas luminosas imaxes literarias, nas súas perspicacias e agudezas expositivas e, en definitiva, nas orixinalidades conceptuais da súa literatura e o seu xornalismo. Dicía Charles Chaplin que «a vida é marabillosa se non se lle ten medo». E Camba nunca sentiu ese medo. Por iso terminou envolto nun faladoiro de fieis que xustamente se chamaba «Os amigos de Camba», no restaurante Casa Ciriaco, na planta baixa da casa madrileña desde a que o anarquista Mateo Morral lle tirara unha bomba ó rei Alfonso XIII o día da súa voda (31-5-1906). Camba respiraba isto como a memoria viva dun tempo que nunca se cansaba de rememorar con agudeza e talento. E con humor!