La Voz ofrecerá o Día das Letras unha biografía de Florencio Delgado Gurriarán

L. R. LA VOZ

CULTURA

Florencio bailando a muiñeira, na súa casa de México Arquivo familiar Delgado Gurriarán

O volume poderá adquirirse o martes por 1,95 euros máis o cupón do lombo do xornal

15 may 2022 . Actualizado a las 18:39 h.

Ao fin, en Valdeorras están de parabéns. Mañá dá comezo a semana das Letras Galegas, festexo que celebra ao seu mellor embaixador, Florencio Delgado Gurriarán (Vilamartín de Valdeorras, 1903), logo de anos e anos de reivindicacións para que o poeta de Córgomo fose o homenaxeado pola Real Academia Galega neste día. Nesa liña de recoñecemento, e como cada ano, La Voz ofrecerá aos seus lectores o próximo martes, 17 de maio, unha biografía acompañada de fragmentos da obra e imaxes do valdeorrés que poderá adquirirse polo prezo de 1,95 euros máis o cupón do lombo do xornal.

Asinada pola xornalista de La Voz de Galicia Sara Pérez Peral, Florencio Delgado Gurriarán. Sempre desexando Galicia presenta ao longo de 160 páxinas ao Florencio sensible, culto, enxeñoso, alegre, cantareiro, humano, bailarín, pero tamén combativo e crítico cuns feitos e circunstancias, as que lle tocou vivir coa Guerra Civil, que o levaron a ter que seguir o camiño do exilio, pasando polas cidades de Porto, Bordeos e París, para rematar arribando a Veracruz, México, a bordo do Ipanema, en 1939. As letras do prólogo son de Ricardo Gurriarán, historiador e gran coñecedor do homenaxeado, que publicou en 1999 unha das achegas máis completas e que mellor reflicten ao poeta, Florencio Delgado Gurriarán. Vida e obra dun poeta valdeorrés, republicano e galeguista.

Tomando como referencia os fitos, etapas ou momentos que marcaron a vida do de Córgomo, o volume artéllase en cinco capítulos. O primeiro aterra nos primeiros anos do que foi o pequeno de cinco irmáns, o neno da casa, que á idade temperá de seis anos comeza a itinerancia por varias cidades, motivada polo traballo do seu pai, que era enxeñeiro agrónomo. O regalo para Florencio era volver cada verán a Córgomo, e conectar de novo coas vides, as montañas, as flores e os paxaros do que consideraba o seu fogar. O segundo afonda no inicio da súa obra poética, en galego, que centra en tres temáticas: a natureza (coa que mostra a súa sensibilidade absoluta cara a todo o que o rodea), a lingua (a defensa do galego) e a política (como ferramenta na loita por Galicia). O terceiro capítulo dá comezo coa Guerra Civil, momento no que Florencio ten que deixar a súa casa, á súa familia e aos seus veciños, e fuxir. O ambiente do cuarto cambia por completo, motivado pola súa chegada a México, lugar onde tería que asentarse definitivamente e onde coñecería a Celia, a súa namorada, coa que formaría unha familia. Alí, con océano mediante, Florencio continúa publicando en revistas e mantén o seu compromiso político, incuestionable e ata os últimos días. Tamén participa en dúas publicacións claves no exilio mexicano, como son Saudade e Vieiros. No quinto episodio abórdanse as súas viaxes a Galicia, que terían lugar nos anos 1968, 1976 e 1981. Unha vida, a de Florencio, que se acompaña neste volume de fragmentos da súa obra, que publicou en revistas e recompilou nas súas escolmas poéticas: Bebedeira (1934), Galicia infinda (1963), Cantarenas (1981) e O soño do guieiro (1986).

Pero Sempre desexando Galicia non remata aí. Para coñecer o poeta de Córgomo era precisa unha achega en primeira persoa da súa familia. Por iso, o último capítulo é o conxunto de lembranzas e historias que os herdeiros gardan do homenaxeado. O resultado: unha pequena visión do Florencio máis persoal, unha imaxe súa de preto. En definitiva, un álbum familiar do de Córgomo.

SARA PÉREZ PERAL, EDITORA DO LIBRO «Florencio Delgado Gurriarán. Sempre desexando Galicia»

VÍTOR MEJUTO

«Florencio revisaba unha e outra vez os seus poemas»

Sempre desexando Galicia agasalla o lector cun retrato íntimo de Florencio Delgado Gurriarán, que, admite a autora do libro, a xornalista Sara Pérez Peral (Castro Caldelas, 1997), é un escritor case descoñecido e de obra pouco extensa.

—Que valores fan de Florencio merecedor do Día das Letras?

—Un dos seus mellores valores é o do compromiso, cunha terra e cunha lingua que defendeu e pola que loitou, dun xeito admirable. Como poeta que escribe a totalidade da súa obra en galego, e que reivindica o seu prestixio para ser empregado en todo ámbito, como axitador sociopolítico e como encargado da propaganda do Partido Galeguista. E dende México. É importante subliñar que dos 83 anos que chegou a facer tan só viviu 14 en Galicia.

—A que lle concede vostede máis peso, á súa obra poética ou ao seu labor de defensa da lingua?

—El loita e defende lingua e cultura desde a obra poética. A pluma era a súa mellor ferramenta. Non hai unha cousa sen a outra.

—Considera que o papel do exilio galego está por recoñecer?

—O exilio de Florencio foi en México, non en Bos Aires, onde quizais si que acadou máis visibilidade por persoeiros como Castelao. Pero o que se fixo con publicacións como o Cancioneiro da loita galega, Vieiros e Saudade, está aí. E hai que recoñecelo.

—Que é o que máis admira del?

—Viviu unha vida nada fácil. Dende neno xa se viu condicionado polos desprazamentos motivados polo traballo do pai, que o levaron fóra de Galicia e o fixeron sentirse diferente e probablemente algo só. Logo tivo que fuxir. Foi un home moi consecuente. Cando formou unha familia, tamén o deu todo, para que non lles faltase de nada.

—Fala no libro do seu carácter alegre, familiar e festeiro...

—É a imaxe que transmiten os seus fillos e netos, e a súa viúva: un Florencio que espertaba e cantaba, ao que lle gustaba bailar, ir aos faladoiros. Pero tamén é certo que parte da súa historia é triste, co exilio. Conviven nel dúas versións, e eu quedo coa primeira.

—Na gravación de RNE de 1968, un saca dúas trazas do seu carácter: humildade e perfeccionismo.

—Florencio foi un perfeccionista, revisaba unha e outra vez os seus poemas. A razón? Pulir o idioma con miras a unha unificación lingüística. E, sen dúbida, moi humilde. Non se vangloriaba de nada.

—De onde cre que lle vén esa firmeza sociolingüística?

—Tivo que aprender a ler e a escribir nun idioma que non era o seu, o castelán, e aí hai un gran choque para Florencio. Supoño que se preguntaría por que non podía empregar a lingua da casa.

—Que diría hoxe da preocupante situación do idioma galego?

—Doeríalle ver cara a onde imos co galego, a que lugar o relegamos. Non entendería por que estamos a correr o perigo de que toda unha lingua, que é a nosa, se perda. E que non reparemos niso.