Arantza Portabales: «A novela esbóurame na cabeza e entón querería parar a vida e sentar a escribir»

É unha das damas do crime non só en Galicia, tamén en España, e a súa obra comeza a ser traducida alén dos Pirineos. Ten un talento difícil de atopar, que agromou para o mundo como un furacán no 2015 cando gañou o Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia. Onte chegaba ás librarías o seu novo traballo, O home que matou a Antía Morgade, terceira entrega protagonizada polos inspectores Santi Abad e Ana Barroso e que se puxo á venda simultaneamente nas súas edicións en galego (Galaxia) e castelán (Lumen). Ela trata de debullar as claves dese xenio natural para narrar: «A min a novela estóupame na cabeza, literalmente. Con Antía Morgade, ocorreu cando falaba coa miña amiga e libreira Mercedes Corbillón durante unha viaxe en automóbil. De repente, tiña a escena, vina de súpeto, tanto que case teño que parar o coche para escribila. A historia caeume enriba enteira, souben perfectamente o que ía pasar, o título, a primeira frase... Ao día seguinte collín o boli e en media hora tiña todo o esquema feito. Os detalles van medrando a medida que escribo, pero a novela esbóurame na cabeza con tal forza que un día morrerei esmagada por unha. Cando entro nese estado de efervescencia o único que querería é parar a vida, baixarme de todo, e non volver aparecer ata rematala. Pero o certo é que teño que ir compaxinando a pluma, o labor de escritora (e feiranta, todo xunto) co rol de mamá, funcionaria e esposa».

Tan volcánico é o seu poder, que, con este pan aínda recén saído do forno, xa se atopa nesa fase en que unha nova historia a rolda; «e ao mellor en cinco meses estoura e teño que sentar e poñerme a escribila». Pero xa están os policías petando outra vez na porta? «Non, róldame outra, coa que estou máis ou menos enfiada, pero un Abad e Barroso sempre está aí porque xa é un vicio, como un cuarentón co pádel».

Eles, prosegue, regresarán sempre que a xente queira que regresen. Porque ao cabo, o xénero negro, incide, o caso policial, funciona como un contexto para lanzar a historia que quere abordar. Neste libro, cunha moza morta como demiúrgo do relato, acaba falando da realidade dos rapaces tutelados, do abuso sexual, do xuízo mediático ás mulleres que denuncian, do loito, de como ás veces as persoas non son capaces de superar o pasamento do ser amado, de como a morte as paraliza, de como non son quen de mirar cara o futuro e quedan ancoradas no pasado...

Portabales é fiel á realidade de hoxe, ao que percibe ao seu redor: «Eu sempre estou pegada á rúa, será que teño pouca imaxinación ou pouco tempo para investigar. Por exemplo, ata o triunfador da pandilla de Morgade, un biólogo que saltou á fama coa pandemia, está inspirado no meu amigo inmunólogo Alfredo Corell, que me permitiu explorar o fenómeno mediático que supuxo en tempos do covid estar todo día divulgando nas webs e nas televisións e nos xornais que son as vacinas, as defensas, etcétera».

Incluso así non descoida a Abad e Barroso, cuxa relación cambia, vaise desenvolvendo, enriquécese. Porque, aínda que para ela non é a prioridade na novela, o lector demanda, colleulles cariño, está pendente das súas tribulacións. Como viñeron para quedarse —primeiro foi Beleza vermella, despois A vida secreta de Úrsula Bas—, e xa que dous anos separan as historias entre si, pois deben medrar. O vínculo entre eles vai cambiando e atravesa distintos estadios: «Hai un momento en que din: “fomos mozos, fomos amantes, fomos amigos, pero nunca fomos todo á vez, que pena”». Abad ademais é un tipo moi complicado, cunha zona escura, nada é branco ou negro, advirte a autora, todo son grises: «Gústame xogar con eles. E eu pásoo bomba facendo novela negra, paréceme divertidísimo», confesa Portabales.

«A microrrelatista moldeou a novelista»

Se Beleza vermella era un relato procedimental clásico, di Arantza Portabales, e Úrsula Bas, un thriller psicolóxico, Antía Morgade «é unha mestura perfecta dos dous» na que homenaxea Dez negriños de Agatha Christie e na que «a parte policial lle confire un ritmo demencial á narración». O que non cambia, sinala, é o emprego dunha voz en primeira persoa entre todas as demais voces en terceira: «Sérveme para intentar chegar moi ao corazón do que quero contar e axúdame a profundar nos temas», detalla. Tamén utiliza un recurso que ela usa en todas as novelas: «Paro a acción para facer un 13 rue do percebe e desvelar o que están facendo todos os personaxes nese intre grazas a un narrador súper omnisciente; así é como o lector acaba sabendo máis que os detectives, o que vulnera unha máxima que non se pode incumprir na novela negra e que eu incumpro sempre». Por suposto, engade, os capítulos son breves e teñen unha entidade estética case autónoma: «Son pílulas de información moi traballadas, absolutamente integradas na narración e nas que a linguaxe está coidadísima. A microrrelatista que fun modelou a novelista que son».

---

---

---