Aausencia do nome de Camilo José Cela no actual debate literario-cultural resulta, cando menos, estraña, porque o grande escritor galego obtivo tres premios inobxectables que quizais o explican todo sobre a súas obras: o Premio Príncipe de Asturias das Letras (1987), o Premio Nobel de Literatura (1989) e o Premio Cervantes (1995). Non obstante, un silencio excesivo parece estar caendo sobre el.
Cela naceu en Iria Flavia (Padrón, A Coruña) o 11 de maio de 1916, e finou nunha clínica madrileña o 17 de xaneiro do 2002, cando xa cumprira os 85 anos e deixando unha produción literaria inscrita nunha tradición alimentada por autores como Francisco de Quevedo, Ramón María del Valle-Inclán e Pío Baroja. Polos seus méritos literarios, o rei Juan Carlos I outorgoulle en 1966 o marquesado de Iria Flavia, creado exprofeso. E no ano 2000 o escritor puxo a primeira pedra da Universidade Camilo José Cela, da que foi nomeado reitor honorífico. Todo isto sucedía nun tempo no que o escritor galego xa se convertera nun gran líder da literatura española.
Mais, de súpeto, a realidade comezou a cambiar, sobre todo coa chegada dos grandes escritores do boom literario latinoamericano, con Gabriel García Márquez, Mario Vargas Llosa e Carlos Fuentes á cabeza de moitos outros, que desconfiguraron a tradición literaria enraizada en España. Cela considerou que eran froito dunha excesiva mitificación literaria, quizais porque o galego seguía admirando a un Ernest Hemingway afastado do realismo máxico e ao que el coñecera en Madrid.
Hai algo particularmente inxusto no actual silencio sobre a literatura de Camilo José Cela. Entrevisteino varias veces, en Palma de Mallorca, en Galicia e en Madrid, e sempre o atopei escribindo algunha novela. Traballador incansable, foi ben merecedor dos galardóns que lle outorgaron, algúns deles creados exprofeso. Porque a realidade era —e segue sendo— que abonda con achegarse á súa voluminosa obra para considerar incomprensible a súa actual ausencia literaria.