De facer ferraduras para os burros a vender invernadoiros por todo o mundo, desde Pontedeume

Manuel Fernández Ares (Vilarmaior, 1943) é un deses empresarios feitos a si mesmos. «Viviamos en Doroña, meus pais tiñan un lugar modesto... nacín na posguerra, non pasei fame pero había moitas necesidades», lembra. O seu destino estaba marcado. «Miña tía tiña un bar alí na aldea, mandou aos fillos estudar a Pontedeume e dicíalles a meus pais por que non me mandaban a min. Meu pai dicía que non, que para arar na terra xa me ensinaba el», relata. Seu pai era ferreiro: «Facía ferramentas e era a miña única oportunidade de aprender un oficio». E quería que o seu fillo seguira labrando as terras.

Con 14 anos facía fouces, «pero xa as había en todas as casas». Tamén tiñan burros, e un veciño animouno a fabricar ferraduras. «Así empecei, facendo ferraduras para os burros, dábaseme moi ben, e xa tiña os meus cartiños», recorda. Despois chegou o servizo militar en Ferrol e alí, no Arsenal, veu a oportunidade de formarse como metalúrxico, «nuns talleres de maestranza que había moi bos e profesionais». Aquela foi a súa escola: «Aprendín de todo, a soldar, traballar co torno, cos cepillos...». Así gañou a liberdade: «Cando volvín á casa, meus pais xa perderan o control, xa podía voar, e fun pedir traballo».

Botou tres ou catro anos facendo remolques para tractores nun taller e no 1970, el e máis un compañeiro montaron o que sería o xerme da actual fábrica de invernadoiros Fertri [polos apelidos dos socios, Fernández e Trigo], en Pontedeume. «Comezamos no baixo dunha casa, moi modestamente, con cerrallaría, portais... Cando empezamos a traballar para Astano foi un salto importante, cos cartos que sacamos compramos o solar e fixemos a nave, xusto do outro lado, na estrada de Monfero [onde hoxe continúa unha parte da produción de Fertri, automatizada]», repasa. A crise dos estaleiros obrigounos a buscar outros mercados: «Estaban de moda as granxas de porcino e especializámonos en gaiolas para porcos».

Despois, animados por un perito de Extensión Agraria de Pontedeume, que lles falou das subvencións que sacara a Xunta para mercar invernadoiros (que se estaban traendo de Cataluña), iniciáronse na súa fabricación. «Fomos ver un a Serantes, a Ferrol, un [modelo] túnel dunha fábrica de Tarragona e dixemos ‘isto é facilísimo'», conta. Armaron unha máquina para curvar os tubos e puxéronse á faena. «O primeiro foi para os Castros, en Andrade. Fixemos un catálogo e o perito díxonos que deberiamos ir con el por todas as oficinas de Extensión Agraria». E así foi como Manuel, metalúrxico, se fixo comercial: «Recorrín toda Galicia, primeiro nun [Seat] 850 e despois nun 1430». «A sorte hai que buscala, pero tamén hai que tela», sostén este empresario xubilado desde hai 14 anos, moi agradecido coa xente que o apoiou.

Un deles foi Nené, un mecánico de Pontedeume que tiña uns amigos en Madrid, onde fabricaban tubos que mandaban a Israel a través do porto de Valencia. «Para nós era difícil competir en prezo cos cataláns», recoñece. Ata que grazas a aqueles empresarios madrileños conseguiron tubos máis baratos, os que non servían para exportar. «Así xa eramos competitivos», subliña.

De feira polo mundo adiante

Os invernadoiros de Fertri entraron pola zona do Rosal, en Pontevedra, e fóronse estendendo por toda Galicia e por outras comunidades. «Despois viñeron os portugueses en busca nosa, o director xeral de Agricultura, Oliveira [...]. Escolléranos a nós polo idioma, e Portugal sempre foi un mercado importante», sinala. Manuel percorreu as principais feiras de mostras internacionais, mesmo en Valencia que en Holanda ou en Estados Unidos, «aprendendo, vendo como estaba o mercado». A sociedade inicial durou 27 anos e Fertri segue, agora cun fillo de Manuel, Manel, como xerente e vendas en máis de trinta países. A primeira nave ampliárana dúas veces, a última no 2000, e hai doce anos montaron outra no polígono de Vidreiro, tamén en Pontedeume.

Na horta de Murcia estaban algúns dos seus principais clientes, malia a competencia: «Foi importante sobre todo para cambiar o produto, vas evolucionando e facéndoo mellor». O labor comercial de Manuel deu froitos, dentro e fóra de España. El deseñou os primeiros invernadoiros de Fertri, «cun lápiz e unha goma», e hoxe aínda manexa o cartabón na oficina da casa. «Sería un bo delineante, gústame», di, pendente do día a día da fábrica e orgulloso, sobre todo, do persoal: «A máquina máis importante é a humana, é a que ten que determinar se fai falta unha máquina».

---

---

---