«O estrés estivo a piques de custarme a vida»

FUGAS

Marcos Canosa

Mónica Seara dejó el mundo de la ingeniería para ayudar a crear un nuevo tipo de empresas. Ahora ha plasmado su método en un libro: un modelo que apuesta por la salud organizacional como estrategia de éxito

27 jul 2018 . Actualizado a las 20:53 h.

Horarios imposibles, presiones para cumplir los plazos de entrega y constantes cambios de residencia. Todo esto y el hecho de tener cientos de vidas cada día en sus manos hicieron que Mónica Seara (Ourense, 1975) dijese basta. Una decisión que no era fácil. Como ingeniera y técnico de prevención de riesgos laborales era una pieza clave en las mastodónticas obras del AVE. Tan clave y con tanta responsabilidad sobre sus hombros que acabó en el hospital. «Cando gozaba duns días de vacacións, acabei no hospital. Non entendía que me pasaba. E iso foi algo que se repetiu». El estrés había acabado con su salud. «Eu só lle dicía ao meu xefe que quería durmir ben. Era responsable do benestar de moitas persoas, incluso penalmente. Formaba parte dunha empresa tóxica e sentín que xa non podía facer máis do que facía. Decidín crear o meu equipo de traballo e ter así o ambiente que eu quería». Un camino nada sencillo porque Mónica Seara dejó la ingeniería para pasarse al otro lado. De su terrible experiencia, que le provocó graves consecuencias en su salud, surgió hace casi cuatro años Humanas. Una empresa que se dedica a la promoción y consultoría de la salud organizacional.

«Chámannos moitas veces ‘vendedores de fume’, pero eu non só teño formación, tamén a experiencia de onde te pode levar un ambiente tóxico. O estrés non é a orixe de nada, é a consecuencia. Chegas a ese punto pola organización do traballo: os tempos, os repartos de tarefas, o estilo de liderado, a falta de comunicación. Cando todo iso se fai mal, o traballador está estresado. No meu caso foi moi serio porque pensei que morría. Estivo a piques de custarme a vida».

Mónica Seara reconoce que el camino de Humanas no ha sido sencillo, pero que los casos de éxito que acumulan les dan la razón. Entre ellos están grandes empresas de alimentación, mutuas o agrupaciones de empresarios. De su trabajo con cada compañía nacía hace apenas cuatro meses Creando empresas humanas: la empresa 3.0. «O libro é unha forma de que a xente entenda como acometer un cambio. Vai dirixido a empresas e directivos, pero pode consultalo calquera traballador. Se vas traballar nunha organización tóxica, por ben que esteas ti, non hai nada que facer. Tamén pasa ao revés: xa podes traballar na mellor organización do mundo, que si ti es tóxico vas contaminar ao resto da estrutura. As empresas teñen que fomentar os espazos saudables, pero a responsabilidade é de todos», apunta. El método de trabajo de su equipo pasa por escuchar a las compañías e ir introduciendo cambios poco a poco y según el tamaño de la organización. «Agora hai certa tendencia de apostar por crear empresas saudables. Cando eu empecei, chamábanme tola. Pero o certo é que aínda falta moito. Cando nos chaman é porque teñen moito absentismo e iso inflúe na conta de resultados. Hai empresas ás que se lles está escapando das mans. Hai compañías cunha taxa do 10 por cento, cando a media en España está no 4. Sempre facemos o mesmo. Cando falamos cos directivos dicímoslles que o principal cambio está neles. Que son os primeiros que se teñen que subir ao carro e crer no proxecto», comenta. Y es que Mónica asegura que hay muchas empresas que presumen de su salud organizacional cuando en realidad todo es maquillaje. «Non vale de nada se lle pos froita ao teu persoal e un espazo de xogos se despois traballan doce horas. Hai que entender que un ‘bos días’ vai tamén na conta de resultados. A comunicación inflúe nas persoas. Tamén a empatía, a flexibilidade ou poder conciliar. Sen todo iso non imos a ningunha parte. O xefe, como maior expoñente, ten que dar exemplo». Mónica explica esto después de haberse reunido en su trayectoria con muchos líderes que han predicado con que su plantilla era lo más importante, cuando todo eran palabras que no tenían base alguna. «No primeiro contacto todo o mundo parece ter claro que o persoal é algo fundamental para unha empresa, pero se non dan os números é cando se esquecen de todo». Otro de los argumentos que aborda de forma amplia en su libro es el hecho de que un trabajador lleva a dónde va la imagen de la compañía en la que trabaja. No importa el tamaño. La plantilla siempre es el reflejo de cómo funciona una empresa y del valor que tiene esta para la sociedad. «Ás veces pásanos que cando superaches a barreira dos líderes, cando os xefes están convencidos de que crear unha empresa saudable lles vai dar máis a gañar que a perder, atópaste con outro problema: o persoal. «Ás veces os traballadores non reciben ben os intentos de cambio. Pensan que lles imos roubar tempo, que todo isto é un esforzo a maiores da súa xornada. Incluso os comités de empresa pensan que lles roubamos protagonismo. As cousas están cambiando, iso sen dúbida, pero hai moitas cousas que temos na nosa cultura que custan moito máis. Por exemplo, moitas persoas, pase o que pase no seu ambiente sempre se están queixando, sempre están criticando. Por iso digo que este libro, esta guía, pode lela calquera traballador. Todo empeza nun mesmo». Esta ourensana lo explica con un ejemplo muy sencillo: trabajadores que roban material en su empresa porque aseguran que, de base, la compañía les está robando a ellos. «Non reflexionan que os primeiros ladróns son eles. Hai que mirar cara a un mesmo».

En Creando empresas humanas: la empresa 3.0, Mónica Seara plantea actividades, ejemplos de cómo hacer llegar el cambio radical a las empresas interesadas. Lo hace con un lenguaje muy sencillo y aportando experiencias y ejemplos reales que ha encontrado en su camino. Muchas de ellas vienen de su época como técnico de prevención de riesgos laborales en obras de gran calado. Y es que esta profesional dedicó parte de su trayectoria a explicarle a los demás cómo proteger su salud cuando en su puesto podían llegar a perder la vida. Personas que le daban a entender que habían entendido todas las normas que seguridad, pero que después sobre el terreno se las saltaban por la presión del ritmo diario que suponían los plazos de entrega. «Sentín moitas veces que me estaban tomando o pelo, pero a realidade é que non sabían máis. Por iso no libro poño tantos exemplos».

Os xefes son os primeiros que teñen que crer no proxecto

AUTORA

MÓNICA SEARA

EDITORIAL

PUENTES DE CONOCIMIENTO

Guía para fomentar la salud organizacional